Tekst onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandstalige redactie

De associatie van paracetamol met ibuprofen (gelijktijdig of alternerend) heeft geen duidelijk aangetoonde meerwaarde ten opzichte van één van beide geneesmiddelen in monotherapie voor de behandeling van koorts bij kinderen (1,2). De veiligheid van dergelijke associatie is onvoldoende geëvalueerd (1) en paracetamol blijft vanwege het betere veiligheidsprofiel de eerstekeuzebehandeling van koorts (2).

Een recente open-label studie (3) in de eerste lijn includeerde 889 patiënten ouder dan 3 jaar met verkoudheid, griep, keelpijn, middenoorontsteking, sinusitis, kroep, hoest of lage luchtweginfectie. De onderzoekers randomiseerden deze patiënten met een factorial design over 12 studiegroepen. Vooreerst vormden ze 3 groepen op basis van behandeling met paracetamol, met ibuprofen of met de combinatie van paracetamol + ibuprofen. In iedere groep maakten ze vervolgens nog onderscheid tussen schematisch (viermaal per dag voor minstens 3 dagen) of symptomatisch gebruik van paracetamol en/of ibuprofen en tussen aanvullende stoominhalatie (3 x 5 minuten per dag) of geen stoominhalatie.

Als primaire uitkomstmaat kozen ze voor de gemiddelde symptoomscore (0 tot 6) van dag 3 tot en met dag 4. De patiënten of de ouders (in het geval van kinderen) scoorden de symptomen (algemeen onwel zijn, slaapstoornissen, koorts, verstoring van normale activiteiten, keelpijn, hoest, ademnood, gelaats- of sinuspijn, oorpijn, lopende of verstopte neus) gedurende 2 weken in een dagboek van 0 (=geen problemen) tot 6 (=zo slecht als mogelijk). In vergelijking met paracetamol in monotherapie was de gemiddelde symptoomscore niet-significant verschillend met ibuprofen in monotherapie (0,04; 95% BI van - 0,11 tot 0,19), noch met de combinatietherapie van paracetamol en ibuprofen (0,11; 95% BI van -0,04 tot 0,26). Noch schematisch versus symptomatisch gebruik, noch al dan niet aanvullende stoominhalatie hadden een significante invloed op de uitkomst. De brede inclusiecriteria en het open-label design van deze studie bemoeilijken echter wel de extrapolatie van de resultaten naar specifieke patiëntgroepen.

In een subgroep van patiënten met lage luchtweginfecties bleken ibuprofen (- 0,40; 95% BI van -0,78 tot -0,01) en de combinatietherapie van ibuprofen en paracetamol (- 0,47; 95% BI van - 0,84 tot -0,10) wel significant beter te scoren dan paracetamol in monotherapie. Ibuprofen bleek ook beter te scoren dan paracetamol in een subgroep van kinderen jonger dan 16 jaar (-0,47; 95% BI van -0,76 tot -0.18). De power van de studie was er echter niet op berekend om deze subgroepanalyses uit te voeren en bovendien zijn de verschillen klinisch niet relevant. De secundaire uitkomstmaat, herconsulteren omwille van herval of complicaties, werd gezien bij 12% van de patiënten behandeld met paracetamol, bij 20% met ibuprofen en bij 17% met de combinatietherapie. Bij 2% van de patiënten die stoom inhaleerden trad milde beschadiging van de luchtwegen op. Er was geen verschil in ongewenste effecten tussen de 3 medicatiegroepen. Gebruik van ibuprofen bij jonge patiëntjes met varicella moet echter afgewogen worden tegen het zeldzame risico van necrotiserende fasciitis (4,5).

Besluit

Bij patiënten met een luchtweginfectie heeft het gebruik van ibuprofen of de combinatie van ibuprofen + paracetamol geen meerwaarde boven het gebruik van paracetamol in monotherapie. Deze patiënten zijn evenmin gebaat met gebruik van stoominhalatie, noch met schematisch in de plaats van symptomatisch gebruik van analgetica.

Referenties

1. Vanwelde A. Koorts bij kinderen: paracetamol en/of ibuprofen? Minerva 2012;11(4): 49-50.
2. Vanwinckel M. Christiaens T. Paracetamol en ibuprofen afwisselen bij kinderen met koorts? Minerva 2006;5(10):164-6.
3. Little P, Moore M, Kelly J, et al. Ibuprofen, paracetamol and steam for patients with respiratory tract infections in primary care: pragmatic randomized trial. BMJ 2013;347:f6041.
4. Lesko SM, O’Brien KL, Schwartz B, et al. Invasive group A streptococcal infection and nonsteroidal antiinflammatory drug use among children with primary varicella. Pediatrics 2001;107:1108-15.
5. Zerr DM, Alexander ER, Duchin JS, et al. A case-control study of necrotizing fasciitis during primary varicella. Pediatrics 1999;103:783-90.