Minerva besprak vroeger reeds het mogelijke nut van voedingsvezels. Een systematische review bracht geen nieuw bewijs aan dat voedingsadvies over vezels diverticulaire aandoeningen kan voorkomen in een algemene populatie (1). Een meta-analyse toonde aan dat er geen bewijs is voor het nut van zwelmiddelen bij patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom (2).

Reeds in 1971 trok dr. Burkitt de aandacht op het gebruik van meer vezels in de voeding om kanker van colon en rectum te vermijden (3).

Een onderzoeksgroep met wetenschappers uit het Imperial College (Londen), de Universiteiten van Leeds en Wageningen deed een systematische review met meta-analyse naar de rol van voedingsvezels bij het risico van colonkanker (4). Hiervoor consulteerden ze verschillende gegevensbanken (o.a. PubMed, Embase, CAB abstracts, ISI Web of Science, BIOSIS en Cochrane). Ze includeeren alleen prospectieve klinische studies met als eindpunt het optreden van colorectaal carcinoom (uitgedrukt in relatief risico met  95% betrouwbaarheidsinterval). Op die manier konden de auteurs de gegevens van 14 514 patiënten analyseren (21 studies waarvan er 19 een hoge en lage inname vergeleken en 16 een dosisrespons onderzochten).

De auteurs vonden een significante reductie van het risico van colonkanker tussen hoge en lage inname van vezels (RR 0,88; 95% BI 0,82-0,94). De totale hoeveelheid vezels varieerde van 6,3 tot 21,4 g per dag. Vooral de inname van graanvezels verklaarde het gunstige effect (RR 0,90; 95% BI 0,83-0,97). Wie veel ruwe graanproducten gebruikte (roggebrood, volkorenbrood,  haver en havermoutpap, zilvervliesrijst en ontbijtgranen) had ruim 20% minder risico ten opzichte van lage gebruikers (RR 0,79; 95% BI 0,72-0,86). Niet alle vezels bleken overigens even beschermend: zo trad het gunstige effect niet op bij groenten- en fruitvezels.

Deze weliswaar positieve uitkomst is niet zo uitgesproken als het resultaat gerapporteerd in case-control studies (5). Ze komt qua grootte wel overeen met het resultaat van een gepoolde analyse van cohortstudies (6). De resultaten van het hier beschreven onderzoek blijven gelden na correctie voor mogelijke gezonde levensgewoonten (dikwijls samengaand met bewust gebruik van vezelrijke voeding). De auteurs vonden geen evidentie voor publicatiebias (o.a. via funnel plot). Ook heterogeniteit bleek geen probleem. De definitie van vezels (al dan niet zetmeelgerelateerde polysachariden) beïnvloedde de resultaten niet. Correctie voor mogelijke fouten in de dagboeken gaf zelfs een nog sterker effect in het voordeel van vezels: RR 0,68 (95% BI 0,48-0,96). Globaal mogen we dus de inverse relatie tussen optreden van colonkanker en inname van vezels als robuust beschouwen.

Vezelpreparaten in de apotheken en in de dieetsector hebben het statuut van voedingssupplement en mogen dus geen therapeutische, waaronder ook preventieve, indicaties dragen.

Besluit

Deze studie toont aan dat de inname van vezels de kans op colonkanker vermindert. Enkel voor  vezels onder de vorm van graanproducten was het effect statistisch significant. Deze studie onderbouwt het nut om patiënten aan te raden om dagelijks voldoende vezels in de voeding te voorzien: per extra dagelijkse portie van 10 g vezels (bij voorkeur graanvezels) vermindert de kans op colonkanker met ongeveer 10%.

Referenties

1. De Jonghe M. Vezelrijk dieet ter preventie van diverticulair lijden? Minerva 2003;2(6):99-101.
2. Vanwelde A, Chevalier P. Prikkelbaredarmsyndroom: vezels, spasmolytica of antidepressiva? Minerva 2012;11(2):15-6.
3. Burkitt DP. Epidemiology of cancer of the colon and rectum. Cancer 1971;28:3-13.
4. Aune D, Chan DSM, Lau R, et al. Dietary fiber, whole grains and risk of colorectal cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMJ 2011;343:d6617.
5. Howe GR, Benito E, Castelleto R, et al. Dietary intake of fiber and a decreased risk of cancer of the colon and rectum: evidence from combined analysis of 13 case-control studies. J Natl Cancer Inst 1992;84:1887-96.
6. Park Y, Hunter DJ, Spiegelman D, et al. Dietary fiver intake and risk of colorectal cancer: a pooled analysis of prospective cohort studies. JAMA 2005;294:2849-57.