Enkele maanden geleden werd de hoofdredacteur van de JAMA, dr. George Lundberg, ontslagen. Er werd hem verweten dat hij de publicatie had toegelaten van een artikel omtrent seksualiteitsbeleving bij jongeren. Dit kleine drama speelde zich af ten tijde van de Clinton-Lewinsky affaire: de American Medical Association vond het ongepast om juist dan over zo’n onderwerp te publiceren.

Zopas heeft dr. Jerome Kassirer, hoofdredacteur van de New England Journal of Medicine (NEJM), zelf zijn ontslag aangeboden. Hij kon zich niet verzoenen met de plannen van het tijdschrift om het logo van de NEJM te gebruiken voor andere medische publicaties die enkel pro forma door de hoofdredacteur zouden worden gecontroleerd (1). In een recente bijdrage in de JAMA vernemen we iets meer over de achtergronden (2).

De Massachusetts Medical Society (MMS) die de NEJM uitgeeft, zou jaarlijks een 600 miljoen BEF winst maken door de abonnementen op NEJM (250.000 exemplaren). Jack T. Eviy, voorzitter van de MMS, is echter op zoek naar nog meer financiële inkomsten: “If we have additional resources, we use that for our overall mission”. Waarin deze missie bestaat, wordt nergens omschreven. De president verklaart echter dat het meningsverschil tussen Kassirer en de medische vereniging enkel gaat over zaken die “met administratie en publicatie” te maken hebben. Wat er nu gebeurt, is echter geen geïsoleerd feit. Kassirer verzette zich reeds in 1997 tegen het feit dat de American Medical Association zijn logo zou toekennen aan de firma Sunbeam Corp. “Op die manier zal de vereniging leden blijven verliezen… een hoge prijs voor het enthousiasme om zichzelf te verrijken”(3).

Het is ons wel bekend dat heel wat tijdschriften, waaronder Huisarts Nu, soms onder druk worden gezet door de sponsorende farmaceutische industrie, vooral wanneer het over kritische benadering van geneesmiddelen gaat: fondsen worden dan plots verminderd en kritische rubrieken over geneesmiddelen verdwijnen even vlug. Deze feiten geven aan dat politieke druk, belangen van de uitgevers en/of de sponsor het soms halen op de belangen van het tijdschrift zelf.

Gelukkig zijn de twee hogervermelde ontslagen niet ongemerkt voorbijgegaan.

In de JAMA verschijnt niet toevallig een stellingname van de nieuwe redactie, waarin ze in een tiental punten de doelstellingen van hun tijdschrift uitspreiden over een ganse bladzijde. De negende stelling luidt: “We willen op een passende manier de politiek van de American Medical Association brengen, maar wensen onze editoriale onafhankelijkheid, objectiviteit en verantwoordelijkheid te behouden” (4). Na het ontslag van Kassirer hebben drie professoren ook ontslag genomen uit de redactie van de NEJM (2).

Minerva tilt heel zwaar aan deze feiten die zich afspelen in twee van de top vijf medische tijdschriften. In onze selecties gaan we op zoek naar waardevolle artikels in deze primaire bronnen. Indien we al niet zeker kunnen zijn van de onafhankelijkheid van deze top-tijdschriften, hoe kunnen we dan vertrouwen hebben in de kwaliteit van onze selecties: hiermee valt of staat een blad als Minerva.

Dit is dan ook de reden waarom Minerva van bij de start een totale onafhankelijkheid heeft geëist, zowel ten opzichte van onze werkgever (ICHO) als ten opzichte van Huisarts Nu, waarin Minerva wordt gepubliceerd. In die zin mag er ook geen reclame verschijnen in de Minerva-uitgave.

Ter geruststelling: de hoofdredacteur van Minerva werd tot hiertoe nog niet onder druk gezet,… wordt misschien vervolgd.

Als hommage aan collega Kassirer werd een brief gestuurd in naam van de redactie. We hopen dat onze lezers dit kunnen ondersteunen.

 

M. De Meyere, mede in naam van de ganse redactie.

 

To Dr. J.P. Kassirer Dear colleague MINERVA is new medical journal in Belgium. It’s aim is to keep Belgian (general) practitioners up to date with international developments in the field of general practice. An editorial team of general practictioners selects publications from 20 international medical journals, using criteria of evidence-based medicine. The New England Journal of Medicine is one of them. Selected publications are summarized, commented on and provided with a “recommendation for general practice”. All members of the MINERVA editorial board regret your dismissal. If we as MINERVA cannot rely on the independence and professional objectivity of the top medical journals, the validity of our publications is at stake. We would like to express our sympathy and solidarity with the difficult decision to step down when independence cannot be guaranteed. Yours sincerely, Marc De Meyere, MD; Mieke van Driel, MD; Marc Lemiengre, MD; Etienne Vermeire, MD.

 

 

Literatuur

1. Gottlieb S. Editor of New England Journal of Medicine Departs. BMJ 1999;319:273.
2. Mikta M. NEJM Editor Jerome P. Kassirer, MD, loses post over “administrative issues”. JAMA 1999;282(7):622-3.
3. Kassirer JP, Angell M. The high price of product endorsement. Editorial. New Engl J Med 1997;337:700.
4. Anonymous. The Key and Critical Objectives of JAMA. JAMA 1999;282(7):613.