Minerva Kort biedt u korte commentaren op publicaties die door de redactie van Minerva zijn geselecteerd. Interessante en voor huisartsen relevante studies die niet direct in een ruimer kader kunnen of moeten worden besproken, krijgen een plaats in deze rubriek. Iedere selectie wordt kort samengevat en van enkele regels commentaar voorzien door een referent. De redactie van Minerva wenst u veel leesgenot.

BARBONE et al. trachten in deze studie te antwoorden op de vraag of het gebruik van psychotrope geneesmiddelen het risico op verkeersongevallen verhoogt. Hiervoor verzamelden zij gegevens over het medicatiegebruik bij een verkeersongeval van een 1.700-tal patiënten uit de eerste lijn. Zij concluderen dat benzodiazepines inderdaad het risico op een (eerste) verkeersongeval verhogen, terwijl tricyclische antidepressiva of selectieve serotonine reuptake inhibitoren (SSRI’s) dit niet zouden doen. In België vallen er jaarlijks ongeveer 1.400 verkeersdoden. Dit zijn vier dodelijke verkeersslachtoffers per dag! Het is bekend dat in een groot aantal van alle verkeersongevallen alcohol een rol speelt 1. Over de juiste impact van psychofarmaca, zoals benzodiazepines, is echter nog weinig bekend. In experimenteel onderzoek is wel aangetoond dat benzodiazepines de rijvaardigheid nadelig beïnvloeden. Men schat bovendien dat 10% (!) van de gewonde of overleden personen in een verkeersongeval onder invloed van een psychotrope stof zijn 2. Gedegen epidemiologisch onderzoek is echter schaars, want moeilijk uitvoerbaar. De studie van BARBONE et al. komt door haar opzet (case-crossover) en door het aantal deelnemers (1.731) deels aan de ervaren lacune tegemoet. De auteurs waarschuwen vooral voor de nadelige invloed op het rijgedrag van benzodiazepines met lange halfwaardetijd, alsook voor alle benzodiazepines en het nieuwere product zoplicone (als anxiolyticum overdag gebruikt). De auteurs berekenen dat, indien alle gebruikers tijdens hun behandeling, zouden afzien van het autorijden er jaarlijks in het Verenigd Koninkrijk 1.577 verkeersongevallen, waarvan 110 fataal, kunnen worden vermeden. Als huisarts dienen we onze patiënten dus te blijven waarschuwen voor de nadelige invloeden op het autorijden van langwerkende benzodiazepines, alsook van kortwerkende die overdag als anxiolyticum worden gebruikt 3. In deze studie werd geen verhoogd risico vastgesteld bij gebruikers van tricyclische antidepressiva, noch bij gebruikers van SSRI’s. Het blijft echter aan te bevelen ook bij deze patiënten te wijzen op de mogelijke invloed van hun medicijnen op de rijvaardigheid. Voornamelijk in het begin van het gebruik en bij wijziging van de posologie moet het autorijden worden ontraden!

T. Declercq

1. Invloed van geneesmiddelen op de rijvaardigheid. BIVV: april 1999.
2. HEMMELGARN B, SUISSA S, HUANG A, et al. Benzodiazepine use and the risk of motor vehicle crash in the elderly. JAMA 1997;278:27-31.
3. MOORE B. Commentary on: "Use of benzodiazepines increased road traffic accidents whereas use of tricyclic antidepessants and SSRIs did not." Evidence-based Mental Health 1999;2:61. Comment on: BARBONE F, MCMAHON AD, DAVEY PG, et al. Association of road-traffic accidents with benzodiazepine use. Lancet 1998;352:1331-6.