Minerva Kort biedt u korte commentaren op publicaties die door de redactie van Minerva zijn geselecteerd. Interessante en voor huisartsen relevante studies die niet direct in een ruimer kader kunnen of moeten worden besproken, krijgen een plaats in deze rubriek. Iedere selectie wordt kort samengevat en van enkele regels commentaar voorzien door een referent. De redactie van Minerva wenst u veel leesgenot.

Samenvatting

Deze studie behandelt de seksuele disfunctie na transurethrale resectie (TUR) en één van deze minimale invasieve technieken, namelijk visuele laserevaporisatie van de prostaat. Van nieuwe, zogezegd minimaal invasieve technieken ter behandeling van benigne prostaathyperplasie (BPH), werd nogal eens gesteld dat ze, zoniet beter dan transurethrale resectie (TUR), minder bijwerkingen zouden geven.

In een multicenter, prospectieve studie werden 320 mannen tussen 48 en 90 jaar met lage urinewegsymptomen (International Prostate Symptom Score IPSS >8) gerandomiseerd in drie groepen: TUR, laserevaporisatie of conservatieve behandeling (algemeen advies en 'blaastraining'). In elke groep werden ongeveer 100 patiënten geïncludeerd die gedurende gemiddeld 7,5 maanden werden opgevolgd aan de hand van een vragenlijst omtrent hun seksueel leven. De TUR, nog steeds de gouden standaard in de behandeling van de BPH, kwam er goed uit. Bij 15% van de patiënten was de erectiele disfunctie hersteld. Slechts vier patiënten hielden aan de TUR een erectiele disfunctie over. Ook pijn en ongemak bij ejaculatie verdwenen na TUR in 19% van de gevallen. Vergeleken met TUR zien significant minder patiënten na laserbehandeling hun ongemakken en pijn bij ejaculatie verminderen terwijl het aantal patiënten dat nadien impotent wordt, niet significant groter is. Met conservatieve therapie is er geen verbetering van erectie- en ejaculatiestoornissen. Zoals verwacht treedt retrograde ejaculatie vaak op na TUR en laserbehandeling. Dit wordt evenwel door de patiënt niet als probleem ervaren.

De auteurs besluiten dat TUR vergeleken met laserevaporisatie, één van de minimale invasieve technieken is die betere resultaten geeft op het gebied van seksuele functies.

Tabel: De prevalentie van seksuele disfunctie vóór en na de interventie per interventie-groep, uitgedrukt in %.

Bespreking

Erectiele disfunctie en pijn en ongemakken bij ejaculatie komen frequent voor in de patiëntengroep die een indicatie vormt voor chirurgische behandeling van BPH. Bij een aantal patiënten is de seksuele functie duidelijk verbeterd na een heelkundige ingreep omdat ze eindelijk van hun mictieklacht verlost zijn en opnieuw een behoorlijke nachtrust kennen. Dit was ook reeds eerder en in ongeveer gelijke mate beschreven in vroegere studies 1. De slechte reputatie van TUR is hoofdzakelijk gebaseerd op oude resultaten waarbij zowel de indicatie als operatietechniek en postoperatieve verzorging verschillen met de actuele situatie.

Ook ziet men impotentie optreden na TUR. Het is evenwel onduidelijk of dit gerelateerd is aan de techniek zelf dan wel aan het feit dat men opereert in een oude bevolkingsgroep bij wie erectiele disfunctie in frequentie toeneemt. Tientallen jaren terug stelde men vast dat erectiele disfunctie evenveel voorkwam bij mannen die aan hun maag waren geopereerd, als bij hen die voor prostaat werden geopereerd. Dit suggereert sterk een algemene oorzaak eerder dan een lokale.

De nieuwe zogenaamd minimale invasieve technieken ter behandeling van BPH lossen hun verwachtingen niet in. De enthousiaste berichten van bij het begin werden beïnvloed door commerciële belangen. Het gaat immers om zeer dure apparaten. Nooit werd met deze behandelingen dezelfde efficiëntie als bij TUR bereikt. Hun bijwerkingen waren niet overtuigend minder, tenzij het per- en postoperatieve bloedverlies 2,3.

Het besproken artikel handelt over seksuele functie maar recente literatuur illustreert duidelijk dat de urinaire incontinentie die geassocieerd wordt aan TUR eveneens veel minder is. Conservatieve therapie gaat inderdaad met evenveel incontinentie gepaard als TUR. De reden hiertoe zijn blaasdisfuncties die zich samen met de BHP ontwikkelen 4.

Besluit

De kernboodschap voor de huisarts: de vrees dat transurethrale resectie (TUR) in de behandeling van benigne prostaathypertrofie (BHP) erectiele disfunctie veroorzaakt is ongegrond. Integendeel zullen, door verbetering van de algemene levenskwaliteit, een aantal patiënten opnieuw deze functie terugwinnen. De patiënt dient wel goed ingelicht te worden dat retrograde ejaculatie zeer vaak voorkomt na een dergelijke ingreep.Minimale invasieve technieken geven op dit gebied geen betere resultaten.

Belangenvermenging/financiering

Deze studie werd financieel ondersteund door een regionale ‘NHS Research and Development Directorates’. Eén van de auteurs werd door Sanofi-Synthelabo gehonoreerd voor zijn bijdrage op een symposium.

1. Emberton M, Neal DE, Black N, et al. The effect of prostatectomy on symptom severity and quality of life. Br J Urol 1996;77:233-47.
2. Wheelahan J, Scott NA, Cartmill R, et al. Minimally invasive laser techniques for prostatectomy: a systematic review. BJU Int 2000;86:805-15.
3. Wheelahan J, Scott NA, Cartmill R, et al. Minimally invasive non-laser thermal techniques for prostatectomy: a systematic review. NJU Int 2000;86:977-88.
4. Flanigan RC, Reda DC,Wasson JH, et al. Five year outcome of surgical resection and watchful waiting for men with moderately symptomatic benign prostatic hyperplasia: a Department of Veterans’ Affairs cooperative study. J Urol 1998;160:12-7.