Enige tijd geleden bespraken we in Minerva een studie waaruit bleek dat een interventie die langdurig exclusief borstvoeding promootte de incidentie van astma en allergie op de leeftijd van 6,5 jaar niet verminderde (1,2). Een recente meta-analyse toonde aan dat er weinig evidentie bestaat over de beschermende rol van borstvoeding in het ontstaan van atopisch eczeem op kinderleeftijd (3).

In een grote epidemiologische studie (4) bij 51 119 kinderen tussen 8 en 12 jaar oud uit willekeurig gekozen scholen in 21 Europese en niet-Europese landen, werden via een vragenlijst aan de ouders gegevens verzameld over borstvoeding en eczeem in de voorgeschiedenis. De kinderen werden ook klinisch onderzocht op aanwezigheid van eczeem en allergie via huidpriktesten. Voor alle centra werd een Odds ratio berekend. Na pooling van alle Odds ratio’s werd er een licht verhoogd risico op ‘ooit eczeem’ gevonden in associatie met ‘ooit borstvoeding’ en met ‘borstvoeding minder dan 6 maanden’ (OR 1,11 (95% BI 1,00-1,22) en OR 1,1 ( 95% BI 1,02-1,20)). Deze positieve associatie bleef alleen overeind in de subgroep van industriële landen. Exclusie van kinderen met vroeg ontstaan (<2 jaar) eczeem deed echter ook hier het verband tussen ‘ooit eczeem’ en ‘ooit borstvoeding’ verdwijnen. De auteurs verklaren dit door het fenomeen van omgekeerde causaliteit: ouders in industriële landen zijn meer op de hoogte van de huidige richtlijnen rond borstvoeding en zullen daardoor vlugger geneigd zijn om hun kind verder borstvoeding te geven wanneer het op vroege leeftijd eczeem ontwikkelt. Het belangrijkste resultaat van deze studie is echter dat er géén significant verband bestond tussen “ooit eczeem” en ‘borstvoeding langer dan 6 maanden’ (OR 1,09 (95% BI 0,94-1,26)). Borstvoeding ging wel gepaard met minder risico op ernstig eczeem dat het slaappatroon verstoorde (OR 0,71 (95% BI 0,53 -0,96)) doch dit effect werd niet gezien bij exclusieve borstvoeding langer dan 4 maanden (OR 1,02 ( 95% BI 0,67-1,54)). Deze studie toont dus globaal aan dat langdurige borstvoeding niet beschermt tegen het optreden van eczeem op kinderleeftijd. Deze vaststelling geldt zowel voor industriële als voor ontwikkelingslanden. De studie had voldoende power om een beschermend effect te kunnen aantonen. Het is de grootste studie die ooit over dit onderwerp is uitgevoerd. Ook een mogelijke recall bias als gevolg van het retrospectieve karakter van de vragenlijsten kan evenmin de afwezigheid van een beschermend verband verklaren. Recall bias zou immers eerder een vals positieve associatie hebben opgeleverd aangezien ouders van kinderen met eczeem zich waarschijnlijk beter zullen herinneren hoelang hun kinderen borstvoeding hebben gekregen.

Deze studie vormt een belangrijke aanvulling aan de discussie over hoelang en hoe exclusief borstvoeding moet aangeraden worden. Naast het feit dat recent onderzoek aantoont dat langdurig en exclusief borstvoeding geven waarschijnlijk niet beschermt tegen astma en allergie (1,2,5) moet er verder onderzoek gebeuren naar het effect op het risico van infectieziekten. Dit geldt zeker voor ontwikkelingslanden waar het risico van infectie bij het stoppen van exclusief borstvoeding groter is door vervuild water.

Besluit van Minerva

Deze grote observationele studie toont aan dat borstvoeding niet beschermt tegen de ontwikkeling van allergisch eczeem op kinderleeftijd.

Referenties

1. Van Winckel M. Langdurig exclusieve borstvoeding en risico van astma en allergie. Minerva 2008;7(4):50-1.
2. Kramer MS, Matush L, Vanilovich I, et al; Promotion of Breastfeeding Intervention Trial (PROBIT). Effect of prolonged and exclusive breast feeding on risk of allergy and asthma: cluster randomised trial. BMJ 2007;335:815-21.
3. Yang YW, Tsai CL, Lu CY. Exclusive breastfeeding and incident atopic dermatitis in childhood: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. Br J Dermatol 2009;161:373-83.
4. Flohr C, Nagel G, Weinmayr G, et al. Lack of evidence for a protective effect of prolonged breastfeeding on childhood eczema: lessons from the International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC) Phase Two. Br J Dermatol 2011;165:1280-9.
5. Nwaru BI, Takkinen H, Niemelä O, et al. Timing of infant feeding in relation to childhood asthma and allergic diseases. J Allergy Clin Immunol 2013;131:78-86.