Na de analyse van twee studies wees Minerva er reeds op dat er geen echt bewijs is voor het nut om de standaarddosis inhalatiecorticosteroïden (ICS) te verdubbelen voor de preventie van exacerbaties bij astma. De nood aan orale corticosteroïden (prednisolon) verminderde niet en een verdubbeling had geen invloed op de maximale verlaging van de piekstroom en op de symptoomscore (1). Bij deze preventieve behandeling verdubbelt de patiënt de dosis ICS vanaf het moment dat de expiratoire piekstroom (PEF) verslechtert.

De auteurs van een publicatie in 2009 onderzochten de winst van een verviervoudigde dosis  als de PEF gedurende twee opeenvolgende dagen met minstens 15% gedaald was (2). Ze includeerden 403 patiënten van minstens zestien jaar oud. De inclusiecriteria waren diagnose van astma (criteria niet omschreven) en tijdelijke verdubbeling van de dosis ICS of gebruik van een oraal corticosteroïd tijdens de twaalf voorbije maanden, maar niet meer in de vier weken voorafgaand aan de studie. Rokers met meer dan 20 pakjaren werden uigesloten. In de studie bevonden zich 27 tot 43% ex-rokers en 8 tot 11% actieve rokers. Toch was de gemiddelde leeftijd opmerkelijk hoog: 53 tot 58 jaar (SD 11 tot 14). Dat doet vragen rijzen over de werkelijk geïncludeerde populatie: waren er ook patiënten met COPD geïncludeerd? Het ICS en de inhaler bleven dezelfde voor beide groepen, maar in de actieve groep werd de dosis ICS verviervoudigd en in de controlegroep veranderde de dosis niet. De primaire uitkomstmaat was het aantal exacerbaties waarvoor een oraal corticosteroïd nodig was. Dat aantal exacerbaties daalde bij verviervoudiging van de dosis ICS, maar het verschil met de controlegroep was niet significant: 9 versus 14%, risk ratio van 0,64 (95% BI van 0,37 tot 1,11), p=0,11. Bij de per protocolanalyse (alleen de patiënten die hun aërosol gebruikten) was het verschil wel significant: 21% versus 50%, risk ratio van 0,43 (95% BI van 0,24 tot 0,78), p=0,004. We kunnen niet besluiten dat een verviervoudiging van de dosis ICS effectief is, maar wel dat de therapietrouw aan een inhalatiebehandeling de klinische uitkomsten in belangrijke mate beïnvloedt.

Besluit

Net zoals in de vroegere publicaties, kunnen de resultaten van deze studie niet goed aantonen dat een verhoging van de dosis ICS bij een verslechtering van de PEF winst oplevert op het vlak van preventie van exacerbaties waarbij orale corticosteroïden nodig zijn.

Referenties

1. Sturtewagen JP. Is verdubbeling van de dosis inhalatiecorticosteroïden bij falende astma-therapie zinvol? Minerva 2004;3(10):161-3.
2. Oborne J, Mortimer K, Hubbard RB, et al. Quadrupling the dose of inhaled corticosteroid to prevent asthma exacerbations. A randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group clinical trial. Am J Respir Crit Care Med 2009;180:598-602.