Bannuru et al. vergeleken in 2009 het effect van intra-articulaire injecties van hyaluronzuur met corticosteroïden op de evolutie van pijn bij artrose van de knie (1). De zoektocht in de literatuur voor deze meta-analyse gebeurde systematisch en in verschillende databanken. De auteurs vonden 7 RCT’s, waarvan vijf met intention to treat analyse, drie met een open protocol, vijf met onduidelijke concealment of allocation en ten slotte één enkele dubbelblinde studie, terwijl een dubbelblind protocol onontbeerlijk is voor een uitkomstmaat zoals pijn. Toch includeerden de auteurs deze zeven studies in hun meta-analyse. Infiltraties met corticosteroïden gebeurden één maal per week gedurende drie weken en met hyaluronzuur één maal per week drie tot vijf maal. Vermits niet vergeleken werd met placebo, konden beide behandelingen in theorie niet effectief zijn. Corticosteroïden hadden op korte termijn (twee weken) meer effect (een grotere effectgrootte). Op vier en acht weken waren beide behandelingen equivalent. Vanaf de twaalfde week had hyaluronzuur meer effect, met een effectgrootte van 0,39 op week 26 (95% BI van 0,18 tot 0,59). Door de onvoldoende methodologische kwaliteit van de geïncludeerde studies zijn de conclusies echter weinig betrouwbaar.

Minerva besprak in 2006 een methodologisch correct uitgevoerde meta-analyse (2,3). De auteurs van deze meta-analyse besloten dat er geen onderbouwing is voor een klinisch relevant effect van intra-articulaire iniltraties met hyaluronzuur vergeleken met placebo. Een andere meta-analyse, eveneens besproken in Minerva, kon alleen kleinschalige, klinisch sterk heterogene studies includeren (4,5). Intra-articulaire infiltraties met corticosteroïden verbeterden de pijn van gonartrose. Op lange termijn is er onvoldoende evidentie voor hun effect. Rekening houdende met deze vaststellingen en met de beperkingen van de hier besproken meta-analyse, kunnen we besluiten dat intra-articulaire injecties met hyaluronzuur of corticosteroïden geen voordeel bieden in de praktijk.

Besluit

Deze meta-analyse vergelijkt het effect van intra-articulaire toediening van hyaluronzuur met corticosteroïden. De geïncludeerde studies zijn echter van onvoldoende methodologische kwaliteit, zodat de besluiten weinig betrouwbaar zijn. Momenteel kunnen we besluiten dat intra-articulaire injecties met hyaluronzuur of corticosteroïden geen voordeel bieden in de praktijk.

Referenties

1. Bannuru RR, Natov NS, Obadan IE, et al. Therapeutic trajectory of hyaluronic acid versus corticosteroids in the treatment of knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis. Arthritis Rheum 2009;61:1704-11.
2. van Driel M. Intra-articulair hyaluronzuur bij gonartrose. Minerva 2006;5(3):44-6.
3. Arrich J, Piribauer F, Mad P, et al. Intra-articular hyaluronic acid for the treatment of osteoarthritis of the knee: systematic review and meta-analysis. CMAJ 2005;172:1039-43.
4. Arroll B, Goodyear-Smith F. Corticosteroid injections for osteoarthritis of the knee: meta-analysis. BMJ 2004;328:869-73.
5. Poelman T. Zijn corticoïdiniltraties effectief bij gonartrose? Minerva 2006;5(3):42-4.