Minerva Kort biedt u korte commentaren op publicaties die door de redactie van Minerva zijn geselecteerd. Interessante en voor huisartsen relevante studies die niet direct in een ruimer kader kunnen of moeten worden besproken, krijgen een plaats in deze rubriek. Iedere selectie wordt kort samengevat en van enkele regels commentaar voorzien door een referent. De redactie van Minerva wenst u veel leesgenot.

Samenvatting

In deze placebogecontroleerde gerandomiseerde dubbelblinde studie werd het preventief effect onderzocht van de toediening van Lactobacillus GG, een probioticum, op het optreden van atopisch eczeem in de eerste twee levensjaren. De onderzoeksgroep bestond uit 159 zuigelingen met een positieve familiale anamnese voor atopie. De interventie bestond uit het toedienen van placebo of Lactobacillus GG aan de moeder gedurende de vier laatste weken van de zwangerschap en tijdens de periode van exclusieve borstvoeding, of aan de flesgevoede zuigelingen, tot de leeftijd van zes maanden. Opvolging gebeurde tot de leeftijd van twee jaar. In de placebogroep beëindigden 68 van de 82 zuigelingen de studie en in de Lactobacillus GG-groep 64 van de 77 zuigelingen. Beide groepen verschilden niet wat betreft zwangerschapsduur, geboortegewicht, geslacht, IgE-gehalte in navelstrengbloed, prevalentie en duur van borstvoeding. Het serum IgE-gehalte, het aantal kinderen met positieve RAST- of huidpriktest op de leeftijd van 3, 12 en 24 maanden was niet verschillend tussen beide groepen. Beduidend minder zuigelingen in de Lactobacillus GG-groep (15/64 of 23%) dan in de placebogroep (31/68 of 46%) ontwikkelden atopisch eczeem. Het relatieve risico voor het ontwikkelen van eczeem was 0,51 (95% BI 0,32-0,84). Het number needed to treat geeft aan hoeveel personen moeten worden behandeld gedurende de bestudeerde termijn om één extra geval van een bepaalde ziekte te genezen of te voorkomen. NNT = 1 / ARR(%) * 100">number needed to treat was 4,5 (95% BI 2,6–15,6). De auteurs besluiten dat de toediening van dit probioticum aan zogende moeders of jonge zuigelingen een waardevolle aanwinst is in de preventie van atopische aandoeningen.

Bespreking

Indien de resultaten van deze goed opgezette maar beperkte studie bevestigd worden bij een grotere groep zuigelingen in andere onderzoekscentra, dan biedt dit probioticum inderdaad hoopvolle perspectieven in de preventie van atopisch eczeem op zuigelingenleeftijd bij risicokinderen uit atopische gezinnen. Deze studie laat niet toe een uitspraak te doen over de vraag of op deze manier ook andere allergische manifestaties op latere leeftijd kunnen worden voorkomen. Het feit dat RAST-testen, huidtesten en totaal serum-IgE niet werden beïnvloed, doet vermoeden dat er geen invloed is op sensitisatie. Wat hiervan de klinische betekenis is, is momenteel niet duidelijk, omdat sensitisatie tegen allergenen, zoals aangetoond door positieve RAST- of huidtesten, niet noodzakelijk gepaard gaat met klinische verschijnselen.

Het is te vroeg om uit deze gegevens zonder bevestiging uit andere bronnen al richtlijnen voor de praktijk te distilleren en toediening van probiotica aan zwangere vrouwen en pasgeborenen te promoten. Lactobacillus GG is bovendien op de Belgische markt niet verkrijgbaar. Gegevens verkregen met het gebruik van één probioticum, mogen nooit veralgemeend worden naar een ander probioticum, ook al behoort het tot dezelfde klasse van lactobacilli. De effecten blijken immers zeer specifiek met één stam verbonden 1 .

Belangenvermenging/financiering

Dit onderzoek werd ondersteund door de ‘Finnish Foundation for Paediatric Research’, de ‘National Technology Agency of Finland’ en de ‘Allergy Research Foundation in southwest Finland’.

Besluit

Toediening van Lactobacillus GG is mogelijk een effectieve preventieve maatregel tegen het optreden van atopisch eczeem bij risicokinderen. De moeder zou dit moeten innemen gedurende de vier laatste weken van de zwangerschap en tijdens de periode van exclusieve borstvoeding. In het geval van flesvoeding krijgt de zuigeling Lactobacillus GG tot de leeftijd van zes maanden. Het is echter nog prematuur om deze strategie op grote schaal te promoten.

Literatuur

1. KOPP-HOOLIHAN L. Profylactic and therapeutic use of probiotics: a review. J Am Diet Assoc 2001;101:229-38.