Tekst onder de verantwoordelijkheid van de Franstalige redactie

Minerva wees al eerder op het grote tekort aan studies die antidepressiva vergelijken met andere interventies voor de behandeling van majeure depressie bij ouderen (1). We benadrukten hierbij het belang van verschillende vormen van psychotherapie (interpersoonlijke therapie, cognitieve gedragstherapie, problem solving-therapie) dat voor ouderen bevestigd is in een systematische review van de Cochrane Collaboration (2). Volgens een andere review van de Cochrane Collaboration lijkt de werkzaamheid van fysieke training bij depressie echter niet bewezen (3).

Bridle et al. publiceerden in 2012 een meta-analyse van goede methodologische kwaliteit over het effect van fysieke trainingsprogramma’s op de ernst van depressie bij 60-plussers (4). Ze zochten uitgebreid in de literatuur en konden uiteindelijk 9 RCT’s includeren met een eerder gering aantal deelnemers (14 tot 193 per studie). De gemiddelde leeftijd varieerde van 65 tot 80 jaar naargelang de studies en 69% van de deelnemers was vrouw. Studies werden opgenomen in de review als de depressie werd vastgesteld in een klinisch interview, op basis van de diagnose van een clinicus of op basis van een afkappunt op een lijst met symptoomscores. Bij inclusie van alleen de 7 studies met gesuperviseerde, gemengde training als interventie (weerstand en kracht, 3 tot 4 sessies van 30 tot 45 minuten per week gedurende 3 tot 4 maanden), stelden ze vast dat deze interventie een gunstig effect heeft. Door deel te nemen aan een trainingsprogramma (met therapietrouw aan het programma bij minstens 75% van de patiënten) daalt de ernst van de depressie in vergelijking met de groepen die deze interventie niet volgden: gemiddeld gestandaardiseerd verschil (MSD) van -0,34 (met 95% BI van -0,52 tot -0,17) met correctie voor de Hedges g-factor (correctie voor bias omwille van de steekproefgrootte). Inclusie van alleen de 3 studies met een gering risico van bias - waarin het gebruik van een antidepressivum toegelaten was (zonder vermelding van het aantal gebruikers) - bevestigde de resultaten (MSD van -0,36 met 95% BI van -0,61 tot -0,10).

In hun discussiegedeelte vermelden de auteurs dat de MSD (-0,34) vergelijkbaar is met de MSD onder behandeling met antidepressiva (MSD van -0,2 tot -0,5) en met psychotherapie (MSD van -0,18 tot -0,34) in andere bronnen.

De vastgestelde MSD van -0,34 in deze meta-analyse betekent dat 63% van de deelnemers aan de trainingsinterventie een lagere score in de ernst van de depressie bekomen dan de ‘gemiddelde’ deelnemer in de controlegroep, of anders geformuleerd kunnen we stellen dat 13% van de deelnemers aan de trainingsgroep het beter doen dan verwacht.

De auteurs besluiten dat er gering bewijs is voor het nut van interventies met gemengde oefeningen.

Besluit

Fysieke training (weerstandsvermogen en kracht) over 3 tot 4 maanden kan de ernst in depressie verminderen bij ouderen met symptomen van depressie die al dan niet antidepressiva gebruiken (gering niveau van bewijskracht).

Referenties

1. De Meyere M. Majeure depressie bij ouderen twee jaar behandelen? Minerva 2007;6(1):7-9.
2. Wilson KC, Mottram PG, Vassilas CA. Psychotherapeutic treatments for older depressed people. Cochrane Database Syst Rev 2008, Issue 1.
3. Mead GE, Morley W, Campbell P, et al. Exercise for depression. Cochrane Database Syst Rev 2008, Issue 4.
4. Bridle C, Spanjers K, Patel S, et al. Effect of exercise on depression severity in older people: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. Br J Psychatry 2012;201:180-5.