Over de metabole impact van interventies die de leefstijl van diabetespatiënten kunnen veranderen is al herhaaldelijk geschreven in Minerva naar aanleiding van verschillende studies (1-4). Over het effect van optimale zorg in combinatie met een educatieprogramma bij de huisarts en/of de patiënt is nog weinig bekend.

In de PRODIACOR-studie (5) werden 468 patiënten met type 2-diabetes gerekruteerd in 36 huisartspraktijken en gerandomiseerd over 4 groepen: een controlegroep, een groep met educatie van de huisarts, een groep met educatie van de patiënt en een groep met educatie van patiënt én huisarts (5). In alle groepen werden de patiënten optimaal opgevolgd. De studie duurde 42 maanden en de patiënten werden om de 6 maanden geëvalueerd op de volgende uitkomstmaten: HbA1c, BMI, bloeddruk, lipidenprofiel, nuchtere glucose, geneesmiddelengebruik, zorggebruik en welzijn. Op het einde van de studie was de HbA1c gedaald in de 4 onderzoeksgroepen, met de grootste daling in de groep met educatie van zowel de huisarts als de patiënt (-0,84%). De significante daling in systolische bloeddruk in de verschillende groepen varieerde over de totale studieperiode van -2 tot -16 mmHg. Het psychologische welzijn verbeterde evenveel in de verschillende groepen. De geneesmiddelenkost vertegenwoordigde 64% van de totale zorgkost tijdens de studie. Globaal gezien stegen de kosten in alle onderzoeksgroepen, maar dit was vooral het geval in de controlegroep. De beste kostenbatenverhouding voor iedere variabele werd vastgesteld in de gecombineerde educatiegroep.

Deze studie toont aan dat een interventie met educatie zowel bij de huisarts als bij de patiënt effectiever is dan educatie bij alleen de patiënt of alleen de huisarts.

Er zijn wel enkele methodologische beperkingen. De auteurs deden onder meer heel wat statistische toetsen, zonder een duidelijke primaire uitkomstmaat te meten op een welbepaald tijdstip. In de groep met educatie van de patiënt waren er meer sterfgevallen, zonder dat er hier een logische verklaring voor is. De evaluatie van het economische effect is summier: alleen de kost van de geneesmiddelen is in rekening genomen en de auteurs vermelden geen statistische toets. De studieduur van 42 maanden is correct voor de evaluatie van een chronische aandoening. De auteurs besluiten dat in de eerste lijn educatieprogramma’s in combinatie met optimale zorg leiden tot een verbetering van klinische, metabole en psychologische uitkomsten en tot een goede kostenbatenverhouding.

Besluit Minerva

Deze studie toont aan dat bij type 2-diabetes een interventie met educatie van zowel de patiënt als de huisarts na 42 maanden een consistente verbetering geeft van de HbA1c. Het effect van deze interventie op harde eindpunten zoals morbimortaliteit of kwaliteit van leven is niet onderzocht.

Referenties

1. Richard T. Type 2-diabetes: de werkzaamheid van interventies die fysieke oefeningen promoten. Minerva online 15/09/2013.
2. Sunaert P, Feyen L. Steno-2 studie: multifactoriële aanpak bij diabetes type 2. Minerva 2004;3(1):11-4.
3. Gaede P, Vedel P, Larsen N, et al. Multifactorial intervention and cardiovascular disease in patients with type 2 diabetes. N Engl J Med 2003;348:383-93.
4. Wens J. Sporten verbetert de HbA1c bij patiënten met type 2-diabetes mellitus? Minerva online 28/09/2011.
5. Gagliarrdino JJ, Lapertosa S, Pfirter G, et al. Clinical, metabolic and psychological outcomes and treatment costs of a prospective randomized trial based on different educational strategies to improve diabetes care (PRODIACOR). Diabet Med 2013;30:1102-11.