Tekst onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandstalige redactie.

De baten en risico’s van het gebruik van calciumsupplementen kwamen in het verleden regelmatig aan bod in Minerva. Bij geïnstitutionaliseerde (vrouwelijke) patiënten wordt een dagelijkse inname van 1 000 tot 1 200 mg elementair calcium + 400 tot 1 000 IU vitamine D ter preventie van fracturen aanbevolen. Zowel voor calcium als voor vitamine D bestaat er evenwel veel onzekerheid over de optimale dosis (1,2). Bisfosfonaten gecombineerd met calcium en vitamine D beschermen tegen fracturen bij vrouwen met osteoporose en een hoog fractuurrisico (3). Dagelijks toedienen van 1 000 IE vitamine D2 samen met 1g calcium heeft een gunstig effect op spierkracht en beweeglijkheid bij vrouwen van 70-90 jaar met antecedenten van valpartijen en plasmaspiegels van 25-OH-vitamine D lager dan 24 ng/ml (4). Er bestaat momenteel echter nog onduidelijkheid over mogelijke cardiovasculaire risico’s verbonden met de inname van calcium al dan niet in associatie met vitamine D (5).

In een prospectieve cohortstudie volgde men 61 433 vrouwen over een periode van mediaan 19 jaar. Deze cohorte vrouwen was geboren tussen 1914 en 1948 en oorspronkelijk gerekruteerd om het effect van mammografie in Zweden te onderzoeken (6). De inname van calcium werd nagetrokken via vragenlijsten over voedselinname en gebruik van Ca-supplementen. Het herhaaldelijk afnemen van de vragenlijsten verhoogde de accuraatheid ervan. Als primaire uitkomstmaten koos men globale mortaliteit, overlijden als gevolg van een hart- en vaatziekte, ischemische hartziekte of CVA. Deze laatste waren meetbaar omdat men in Zweden ook de doodsoorzaak registreert in een nationale databank. In vergelijking met een inname tussen 600 en 1 000 mg calcium per dag zag men met een inname van meer dan 1 400 mg calcium per dag een toename in globale mortaliteit (HR 1,40; 95% BI van 1,17 tot 1,67), in overlijden door een hart- en vaatziekte (HR 1,49; 95% BI van 1,09 tot 2,02) of ischemische hartziekte (HR 2,14; 95% BI van 1,48 tot 3,09), maar niet in overlijden door CVA (HR 0,73; 95% BI van 0,33 tot 1,65). Het gebruik van calciumtabletten (door 6% van de vrouwen) op zichzelf verhoogde het risico niet, behalve wanneer tegelijk ook via de voeding meer dan 1 400 mg calcium werd ingenomen (HR 2,57; 95% BI van 1,19 tot 5,55). De resultaten zijn gecorrigeerd voor allerlei confounders (leeftijd, totale calorie-inname, vitamine D-inname, gezond dieet, BMI, lengte, alleen leven, scholingsgraad, fysieke activiteit, roken, co-morbiditeit). Het is echter jammer dat men niet corrigeerde voor de reden om Ca-supplementen (bijvoorbeeld omwille van osteoporose) in te nemen. De inname van vitamine D had geen invloed op het verband tussen de inname van calcium en mortaliteit.

Besluit

Deze grote cohortstudie toont een verband aan tussen de inname van meer dan 1 400 mg calcium per dag tijdens de voeding en een toename in globale mortaliteit en overlijden door cardiovasculaire ziekte of door ischemische hartziekte. Deze correlatie was groter wanneer er daarnaast ook calciumsupplementen werden ingenomen.

Referenties

1. Chevalier P. Calciumsupplementen ter preventie van fracturen. Minerva 2007;6(9):146-7.
2. Chevalier P. Fractuurpreventie: vitamine D met of zonder calcium? Minerva 2010;9(7):76-7.
3. Michiels B. Welke geneesmiddelen kiezen ter preventie van osteoporotische fracturen? Minerva 2008;7(6):82-3.
4. Chevalier P. Vitamine D: effect op spierkracht, beweeglijkheid, vallen bij oudere vrouwen. Minerva online 28/06/2011.
5. Chevalier P. Te hoge inname van calcium, een risico voor het hart? Minerva online 28/11/2011.
6. Michaëlsson K, Melhus H, Warensjö Lemming E, et al. Long term calcium intake and rates of all cause and cardiovascular mortality: community based prospective longitudinal cohort study. BMJ 2013;346:1228.