Samenvatting

In dit gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek hypothese te testen. In een placebogecontroleerde RCT krijgt de controlegroep een placebo toegediend.">(RCT) werd het effect van het nat kammen (‘bug-busting’) als therapie voor hoofdluis bij kinderen vergeleken met behandeling met malathion-lotion. Dit onderzoek werd ondernomen in een representatieve steekproef van kinderen die wonen in een gebied waar reeds intermediaire resistentie ten opzichte van malathion werd vastgesteld. Deze kinderen, met een leeftijd tussen vijf en elf jaar, werden gerekruteerd in 24 basisscholen in Wales. Van de 4.037 gescreende kinderen hadden er 167 hoofdluis. Uiteindelijk werden 81 kinderen met levende luizen geïncludeerd in de studie. Deze kinderen werden in de twee weken voorafgaand aan het onderzoek niet behandeld met een insecticidenlotion en er werden geen verwondingen aan de hoofdhuid opgemerkt. De kinderen werden aselect verdeeld over twee groepen; 37 kinderen werden toegewezen aan de natkammethode. De ouders kregen een ‘bug-busting’-pakket en werden gevraagd de haren van het kind te wassen, veel conditioner toe te brengen, de haren goed door te kammen en dan met het fijne kammetje te kammen tot er geen luizen meer werden gevonden. Deze behandeling werd elke drie à vier dagen herhaald gedurende twee weken. De overige 44 kinderen werden behandeld met 0,5% malathion. Ouders in deze groep werden gevraagd de lotion aan te brengen op nat haar tot diep tegen de huid, het haar van zelf te laten drogen en de lotion gedurende acht tot tien uren op het haar te laten. Deze behandeling werd na zeven dagen herhaald. Uiteindelijk werden 72 kinderen (32 natkammethode en 42 in de malathiongroep) in de analyse opgenomen met een gemiddelde leeftijd van 7,7 jaar (71% meisjes en 29% jongens). Zeven dagen na het voltooien van de behandeling werd de aanwezigheid van levende luizen onderzocht.

Ongeveer de helft van de kinderen in elke groep volgde de instructies voor behandeling volledig op. De gemiddelde behandelingsduur in de natkamgroep was 17,7 dagen. Bij de uitkomstmeting hadden 12 van de 32 kinderen uit de natkamgroep (38%) geen luizen meer vergeleken met 31 van de 40 (78%) in de malathiongroep. In de natkamgroep was de kans op aanwezigheid van levende luizen na behandeling 2,8 maal groter dan in de malathiongroep (95% BI 1,5 tot 5,2; p=0,0006). De auteurs besluiten dat behandeling met malathion tweemaal effectiever is dan nat kammen, zelfs in een regio met matige resistentie voor malathion.

Bespreking

Hoofdluis is een veelvoorkomende besmetting in zowel ontwikkelde als ontwikkelingslanden. Vele vragen rond de effectiviteit en de toxiciteit van verschillende pediculiciden hebben geleid tot een stijgend gebruik van alternatieve methodes om hoofdluis te behandelen. Een behandeling op basis van malathion bleek in deze studie effectiever te zijn dan kammen met een fijn luizenkammetje. Volgens een Cochrane Review over dit thema is dit het enige onderzoek tot nu toe dat een chemische en mechanische behandeling van hoofdluis vergelijkt 1 . Deze RCT komt tegemoet aan twee van de drie inclusiecriteria die de Cochrane Review vooropstelt om de effectiviteit van een behandeling na te gaan. Deelname aan de studie is gebaseerd op aanwezigheid van levende luizen en bij behandeling met lotion mocht bijkomend geen luizenkam gebruikt worden. Twee kinderen werden uit de analyses geweerd aangezien ze beide behandelingen gelijktijdig toepasten. Als derde criterium werd vooropgesteld dat kinderen in de maand vóór deelname aan de studie niet behandeld werden met een product. In deze RCT werd een periode van slechts twee weken gehanteerd. Maar de Cochrane reviewer refereert niet naar onderzoek dat dit criterium van vier weken ondersteunt 1 . ROBERTS en collega’s gaan ervan uit dat twee weken na een behandeling elk resterend luizendodend effect klinisch niet relevant is. Ook vinden ze dat het gebruik van een cut-off van vier weken een bias kan introduceren in het rekruteren van proefpersonen in studies met de natkammethode, wat de generaliseerbaarheid van de resultaten zou kunnen bemoeilijken. Het behandelen van hoofdluis met een pediculicide vóór het onderzoek zou de resultaten kunnen beïnvloeden in het voordeel van malathion. Maar ROBERTS e.a. toonden aan dat zelfs wanneer men deze voorbehandeling in rekening neemt, de genezingsgraad nog hoger ligt bij de groep behandeld met malathion dan bij de natkamgroep. De resultaten van deze studie tonen aan dat een strategie gebaseerd op nat kammen nog verder onderzocht moet worden 2 .

We moeten ons echter bewust zijn dat een effectieve aanpak van pediculosis een behandeling vereist van zowel het besmette kind als zijn besmette contacten. Het probleem hierbij is dat, zeker in geïndustrialiseerde landen, er nog steeds een sociaal stigma bestaat rond het hebben van luizen en dat dit met zich mee brengt dat het nasporen van deze contacten bemoeilijkt wordt 2 .

Permethrine, synthetische pyrethrines en malathion zijn bewezen effectief voor de behandeling van pediculosis capitis. Aangezien er reeds een bepaalde resistentie ten opzichte van deze producten is ontwikkeld, zal de beste keuze voor een product volgens de Cochrane Review afhangen van de lokale resistentie van een regio 1 .

Belangenvermenging/financiering

Deze studie werd gefinancierd door de ‘Wales Office for Research and Development’.

Besluit

Op basis van deze eerste studie die een chemische en een mechanische aanpak voor hoofdluis vergelijkt, is een behandeling met malathion te verkiezen boven de natkammethode, zelfs in een regio met een intermediair niveau van resistentie ten opzichte van malathion.

Literatuur

1. DODD CS. Interventions for treating headlice (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 2, 2001. Oxford: Update Software.
2. CHEW AL, BASHIR SJ, MAIBACH HI. Treatment of headlice. Lancet 2000;356:523-4.

Gebruikte productnamen

Malathion: Para Plus®, Prioderm®, Radikal®

Permethrine: Salvor®, Nix®