Minerva Kort biedt u korte commentaren op publicaties die door de redactie van Minerva zijn geselecteerd. Interessante en voor huisartsen relevante studies die niet direct in een ruimer kader kunnen of moeten worden besproken, krijgen een plaats in deze rubriek. Iedere selectie wordt kort samengevat en van enkele regels commentaar voorzien door een referent. De redactie van Minerva wenst u veel leesgenot.

Deze Finse studie onderzocht of het levonorgestrelsecreterend IUD Mirena® kan worden toegepast als alternatief voor hysterectomie bij vrouwen met menorrhagie. In totaal werden 56 vrouwen van 33 tot 49 jaar oud die op een wachtlijst stonden voor hysterectomie, in de studie opgenomen. Vrouwen met een fibroom groter dan 3 cm of vrouwen met meer dan drie fibromen waren van deelname uitgesloten. Bij 28 van hen werd het IUD ingeplant. De 28 vrouwen in de controlegroep continueerden de eerder voorgeschreven medicatie (prostaglandine-synthese inhibitoren). Na zes maanden hadden 18 vrouwen (64%; 95% BI 44 tot 81) in de Mirena®-groep de afspraak voor hysterectomie afgezegd vergeleken met vier vrouwen (14%; 95% BI 4 tot 32) in de controlegroep (p<0,001). De vrouwen in de Mirena®-groep waardeerden hun kwaliteit van leven tevens significant beter dan de vrouwen in de controlegroep. Na twaalf maanden hadden twaalf vrouwen in de Mirena®-groep toch gekozen voor hysterectomie. Er was geen verschil in het aantal dagen bloedverlies per maand tussen de twee onderzoeksgroepen. Echter, het aantal dagen per maand dat spotting optrad, was significant lager in de controlegroep. Aan het einde van de studieperiode (gemiddelde follow-up drie jaar; van 23 tot 49 maanden) gebruikten 13 van de 27 vrouwen (48%) het levonorgestrelsecreterend IUD nog. Gedurende de studieperiode werden geen ernstige bijwerkingen geregistreerd.

Mirena® is een contraceptivum met een goede beschermingsgraad. Het zwangerschapscijfer is 0,09 per 100 vrouwjaren, vergeleken met 0,2-3 per 100 vrouwjaren voor de gecombineerde orale contraceptiva 1 . Levonorgestrel geeft ook goede resultaten bij noodanticonceptie 2 . Het kunnen aanbieden van een niet-invasief alternatief voor hysterectomie bij vrouwen die wellicht nog kinderwens hebben, lijkt zeer aantrekkelijk. Toch moeten we niet te vroeg juichen. De vrouwen in deze studie stonden allen op een wachtlijst voor chirurgische behandeling. De indicatie hiervoor is niet bekend. De resultaten kunnen dus niet gegeneraliseerd worden naar alle vrouwen met idiopathische menorrhagie 3 . Gegevens over de effecten van levonorgestrel op lange termijn ontbreken nog; is de uitkomst "afzien van hysterectomie" werkelijk afstel of slechts uitstel? Andere (eveneens kleine) RCT’s die het effect van levonorgestrel bij menorrhagie vergelijken met norethisteron (Primolut®) vonden geen bewijs voor een betere effectiviteit van een levonorgestrelsecreterend IUD. Vergeleken met endometriumresectie daarentegen is levonorgestrel minder effectief 4 .

M. van Driel

1. Drug and Therapeutics Bulletin CD-Rom (January ’93 – March ’98).
2. PEREMANS L. Levonorgestrel: nieuwe standaard voor urgentie-anticonceptie? Duiding van: Task Force on Postovulatory Methods of Fertility Regulation. Randomised controlled trial of levonorgestrel versus the Yuzpe regimen of combined oral contraceptives for emergency contraception. Lancet 1998;352:428-33. In: Huisarts Nu (Minerva) 1999;28(1):36-8.
3. KHAN KS. Commentary on: The levonorgestrel intrauterine system avoided hysterectomy in women with excessive uterine bleeding. Comment on: LAHTEENMAKI P, H AUKKAMAA M, PUOLAKKA J, et al. Open randomised study of the use of levonorgestrel releasing intrauterine system as alternative to hysterectomy. BMJ 1998;316:1122-6.
4. DUCKITT K. Menorrhagia. Clinical Evidence 1999;1(2):740-4.