Een meta-analyse met zeer heterogene studies, hoofdzakelijk uitgevoerd in ‘health care facilities’, toonde aan dat probiotica een gunstig effect hebben op de preventie van voornamelijk antibioticagerelateerde diarree en in mindere mate van andere vormen van acute diarree bij kinderen en volwassenen (1). Op basis van deze meta-analyse besloot Minerva dat er onvoldoende argumenten zijn om probiotica systematisch voor te schrijven als preventie van acute diarree (2).

Een recente dubbelblinde RCT (2011) onderzocht in de eerste lijn in België de effectiviteit van een synbiotisch voedingssupplement* versus placebo als adjuverende behandeling naast orale rehydratie ad libitum bij kinderen met acute diarree van vermoedelijk infectieuze oorsprong met exclusie van antibioticagerelateerde diarree (3). 111 kinderen van drie maanden tot vijftien jaar oud (mediaan drie jaar) kregen gedurende zeven dagen dagelijks één capsule synbioticum (n=57) of placebo (n=54). De duur van de diarree was mediaan één dag (95% BI -1,9 tot -0,6) korter in de behandelde groep (drie dagen; IQR 2-4) versus de placebogroep (vier dagen; IQR 4-5). Meer kinderen in de behandelde groep hadden normale ontlasting op dag twee (21% versus 2%) en dag drie (50% versus 24%) na inclusie. In beide groepen hadden bijna alle kinderen (90%) normale ontlasting op dag vier.

Deze studie bevestigt de resultaten van andere studies waarbij het gebruik van bepaalde probiotica als adjuverende behandeling bij milde acute gastroenteritis resulteert in een verkorting van de diarree met een halve tot één dag (4-7). Zoals in vorige studies kon ook in deze studie echter geen effect van probiotica aangetoond worden op de preventie van complicaties en het vermijden van hospitalisatie.

De studie vertoont een rigoureuse blindering, waarbij de code pas gebroken werd na analyse van de resultaten. Het feit dat ze werd uitgevoerd in de eerste lijn (bij zowel huisartsen als kinderartsen) in België bevordert de extrapoleerbaarheid van de resultaten. Toch moeten we ook rekening houden met de grote spreiding in leeftijd van de deelnemers en het feit dat slechts 12% van de kinderen tekenen van dehydratie vertoonde. Een belangrijk euvel van deze studie is dat de dertig deelnemende artsen vrij waren om, naast orale rehydratie en het studiepreparaat, ook andere medicatie te gebruiken. De placebogroep kreeg driemaal meer andere medicatie voorgeschreven dan de interventiegroep (respectievelijk 38/54 en 11/57). Van deze geneesmiddelen bestaat er geen evidentie om ze bij milde acute gastroenteritis te gebruiken. Acute gastroenteritis is een zelf-limiterende aandoening op voorwaarde dat dehydratatie effectief behandeld en/of voorkomen wordt, waarvoor orale rehydratie het meest efficiënte middel is (8). We kunnen ons tenslotte ook afvragen in hoeverre het gebruik van meer diarree-bevorderende medicatie zoals antibiotica en anti-emetica in de placebogroep de geringe winst in de interventiegroep in de hand gewerkt heeft.

Besluit

Deze studie toont aan dat probiotica de duur van diarree bij kinderen tussen drie maanden en vijftien jaar met een halve tot één dag kunnen verkorten zonder bewezen effect op complicaties en met een mogelijke bias door ander medicatiegebruik.

Referenties

1. Sazawal S, Hiremath G, Dhingra U, et al. Efficacy of probiotics in prevention of acute diarrhoea: a meta-analysis of masked, randomised, placebo-controlled trials. Lancet Infect Dis 2006;6:374-82.
2. Van Winckel M. Probiotica ter preventie van acute diarree? Minerva 2007;6(4):57-9.
3. Vandenplas Y, De Hert SG; the PROBIOTICAL-study group. Randomised clinical trial: the synbiotic food supplement Probiotical vs. placebo for acute gastroenteritis in children. Aliment Pharmacol Ther 2011;34:862-67.
4. Allen SJ, Martinez EG, Gregorio GV, Dans LF. Probiotics for treating acute infectious diarrhoea. Cochrane Database Syst Rev 2010; 10: CD003048.
5. Szajewska H, Skórka A, Ruszczyński M, Gieruszczak-Białek D. Meta-analysis: Lactobacillus GG for treating acute diarrhoea in children. Aliment Pharmacol Ther 2007;25:871–81.
6. Szajewska H, Skórka A, Dylag M. Meta-analysis: Saccharomyces boulardii for treating acute diarrhoea in children. Aliment Pharmacol Ther 2007;25:257–64.
7. Canani RB, Cirillo P, Terrin G, et al. Probiotics for treatment of acute diarrhoea in children: randomised clinical trial of five different preparations. BMJ 2007:340:335.
8. Guarino A, Albano F, Ashkenazi S, et al. European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition / European Society for Paediatric Infectious Diseases evidence-based guidelines for the management of acute gastroenteritis in children in Europe. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2008;46(Suppl.2):S81-122.

*mengsel van verschillende probiotica Streptoccoccus thermophilus, Lactobacillus rhamnosus,Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium lactis, Bifidobacterium infantis met een een prebioticum fructo-oligosacchariden =  Probiotical®