In Minerva bespraken we eerder een goed opgezette RCT bij 184 nieuw gediagnosticeerde type 2-diabetespatiënten. Deze RCT toonde aan dat het systematisch aanbieden van glykemiezelfcontrole aan alle nieuw gediagnosticeerde type 2-diabetespatiënten niet leidde tot een snellere en betere glykemiecontrole maar wel gepaard ging met een minder goede score voor depressie (1,2). Op de vraag of zelfcontrole wel nuttig kan zijn voor bepaalde subgroepen van patiënten kon dit onderzoek geen antwoord geven.

De doelstelling van een recente meta-analyse op basis van individuele gegevens (3) was tweeledig: enerzijds de effectiviteit nagaan van glykemiezelfcontrole bij niet met insuline behandelde type 2-diabetespatiënten en anderzijds het effect van glykemiezelfcontrole exploreren in specifieke patiëntengroepen. Subgroepen werden bepaald op basis van leeftijd, geslacht, diabetesduur, HbA1c-waarde bij aanvang van de studie en vroegere toepassing van glykemiezelfcontrole. Met gegevens over therapietrouw en levenskwaliteit werd geen rekening gehouden. Er werden 6 RCT’s geselecteerd met in totaal 2 552 patiënten, waarbij het zowel ging om nieuw gediagnosticeerde patiënten als om patiënten die al langer type 2-diabetes hadden. De primaire uitkomstmaat was het verschil in daling van HbA1c-waarde na zes maanden glykemiezelfcontrole versus usual care. Omdat de auteurs beschikten over de individuele gegevens kon men een intention-to-treatanalyse uitvoeren (4). Na 6 maanden daalde de HbA1c-waarde zowel in de interventie- als in de controlegroep doch met een significant sterkere daling van -2,7 mmol/mol (95% BI -3,9 tot -1,6; p<0.001) of -0,25% in de interventiegroep. Sensitiviteitsanalyses die rekening hielden met studie-uitval en co-interventies kwamen tot dezelfde resultaten. Het verschil in daling bereikte dus de klinisch relevante drempel van 0,5% niet (5). Er kon geen verschil in effectiviteit worden aangetoond voor de verschillende subgroepen. De subgroepen van patiënten jonger dan 45 jaar, ouder dan 75 jaar en met een HbA1c >86 mmol/mol (of 10%) waren echter te klein om juiste conclusies te kunnen trekken. De auteurs besluiten dat de beperkte winst in HbA1c-daling het systematisch aanbieden van glykemiezelfcontrole aan type 2-diabetespatiënten niet kan rechtvaardigen.

Besluit van Minerva

Deze meta-analyse bevestigt de adviezen van de huidige aanbeveling (6), namelijk dat het bij niet met insuline behandelde type 2-diabetespatiënten niet nuttig is om systematisch glykemiezelfcontrole aan te bieden. Op basis van de noden van de individuele patiënt kan glykemiezelfcontrole echter wel aangewezen zijn.

Belangenvermenging/financiering

Het onderzoek is gefinancierd door het National Institue for Health Research (NHR) Health

Techonology Assessment programme (grant No 018/0004). AHB heeft betalingen voor lezingen en counseling ontvangen van LifeScan en Roche; verder is er geen melding gemaakt van mogelijke belangenvermenging.

Referenties

1. Sunaert P, Bastiaens H. Glykemiezelfcontrole bij nieuw gediagnosticeerde type 2-diabetes? Minerva 2009;8(6):78-9.
2. O’Kane MJ, Bunting B, Copeland M, Coates VE; ESMON-studygroup. Efficacy of self monitoring of blood glucose in patients with newly diagnosed type 2 diabetes (ESMON study): randomised controlled trial. BMJ 2008;336:1174-7.
3. Farmer AJ, Perera R, Ward A, et al. Meta-analysis of individual patient data in randomised trials of self monitoring of blood glucose in people with non-insulin treated type 2 diabetes. BMJ 2012;344:e486.
4. Chevalier P. Meta-analyse op basis van individuele gegevens: voordelen en beperkingen. Minerva 2010;9(8):96.
5. Clar C, Barnard K, Cummins E, et al; Aberdeen Health Technology Assessment Group. Self-monitoring of blood glucose in type 2 diabetes: systematic review. Health Technol Assess 2010;14:1-140.
6. Wens J, Sunaert P, Nobels F, et al. WVVH-VDV aanbeveling voor goede medische praktijkvoering: Diabetes Mellitus type 2. Berchem/Gent: WVVH/VDV, 2005.