Na de bespreking van een observationele studie (1) besloten we in 2005 besloten dat er onvoldoende wetenschappelijke argumenten zijn om alle zuigelingen vanaf twee maanden te vaccineren met een 7-valent geconjugeerd pneumokokkenvaccin. Kinderen met een sterk verhoogd risico door een onderliggende pathologie en/of door de combinatie van verschillende risicofactoren kunnen misschien wel baat hebben bij vaccinatie (2). We wezen in onze bespreking op het feit dat de overeenkomst tussen circulerende pneumokokkenstammen en vaccinserotypes in ons land slechter is dan in Amerika. De effectiviteit van de vaccinatie zou daardoor minder groot zijn en de kans voor een verschuiving naar infecties met niet-vaccinserotypes zou verhogen. Na de start in oktober 2004 met de veralgemeende vaccinatie van alle zuigelingen met het 7-valent geconjugeerd pneumokokkenvaccin (3), zien we in ons land geen opvallende afname van het totaal aantal invasieve pneumokokkeninfecties (IPD), noch bij jonge kinderen, noch bij 60-plussers (4). Vooral de serotypes 1, 7F en 19A zijn in opmars, types die niet voorkomen in het 7-valent vaccin. Deze types zijn wel opgenomen in het nieuwe 13-valent vaccin, dat echter nog niet op de markt is.

Een Cochrane review van Lucero et al. includeerde zes RCT’s bij kinderen jonger dan twee jaar (5). In totaal kregen 57 015 kinderen een 7- of 11-valent pneumokokkenvaccin en 56 029 kinderen placebo of een ander vaccin toegediend. De gepoolde werkzaamheid tegen invasieve infecties door vaccinserotypes bedroeg 80% (95% BI van 58% tot 90%), tegen invasieve infecties met alle serotypes was dat 58% (95% BI van 29% tot 75%) en tegen klinische pneumonieën 6% (95% BI van 2% tot 9%). Een afname van de globale mortaliteit (alle oorzaken) werd niet aangetoond. Bij nader toezien valt het op hoe in de minst recente RCT (Black et al. (6)) de grootste effectiviteit en in de meer recentere RCT (7) geen effectiviteit meer werd waargenomen. De studie van Black et al. werd vroegtijdig stopgezet omwille van het opvallend gunstige effect en is misschien daarom niet volledig vrij van bias.

Besluit

Niettegenstaande deze review van de Cochrane Collaboration een gunstig effect kan aantonen van pneumokokkenvaccinatie (met een 7- en 11-valent geconjugeerd vaccin) tegen invasieve pneumokokkeninfecties bij kinderen jonger dan twee jaar, zien we in België geen daling van het aantal pneumokokkeninfecties. De argumenten om een veralgemeende pneumokokkenvaccinatie bij kinderen jonger dan twee jaar aan te bevelen blijven zwak.

Referenties

1. Black S, Shinefield H, Baxter R, et al. Postlicensure surveillance for pneumococcal invasive disease after use of heptavalent pneumococcal conjugate vaccine in Northern California Kaiser Permanente. Pediatr Inf Dis J 2004;23:485-9.
2. Michiels B. Is pneumokokkenvaccinatie zinvol bij jonge kinderen? Minerva 2005;4(2);19-21.
3. Hoge Gezondheidsraad. Vaccinatie van kinderen en adolescenten tegen pneumokokken (mei 2009) (HGR 8538)
4. Ducoffre G. Surveillance van infectieuze aandoeningen door een netwerk van peillaboratoria, 2008. Epidemiologische Trends 1983-2007. Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (Peillaboratoria 2008: Streptococcus pneumonia) http://www.iph.fgov.be/epidemio/epinl/plabnl/plabannl/08_030n_r.pdf
5. Lucero MG, Dulalia VE, Nillos LT, et al. Pneumococcal conjugate vaccines for preventing vaccine-type invasive pneumococcal disease and X-ray defined pneumonia in children less than two years of age. Cochrane Database Syst Rev 2009, Issue 4.
6. Black S, Shinefield H, Fireman B, et al. Efficacy, safety and immunogenicity of heptavalent pneumococcal conjugate vaccine in children. Northern California Kaiser Permanente Vaccine Study Center Group. Pediatr Infect Dis J 2000;19(3):187-95.
7. Lucero MG, Nohynek H, Williams G, et al. Efficacy of an 11-valent pneumococcal conjugate vaccine against radiologically confirmed pneumonia among children less than 2 years of age in the Philippines: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Pediatr Infect Dis J 2009;28(6):455-62.