Uit een reeds eerder besproken meta-analyse in Minerva bleek een stopbrief van de huisarts gericht aan langdurig benzodiazepinegebruikers de stopkans te verdubbelen in vergelijking met gebruikelijke zorg (14% gestopt na de brief versus 6% in de controlegroep) (1,2).

Vicens et al. onderzochten in een RCT hoe we patiënten nog beter motiveren tijdens het afbouwproces (3). De auteurs verdeelden 75 huisartsen uit 21 eerstelijnspraktijken in Spanje at random over 3 onderzoeksgroepen: in de eerste interventiegroep gaven artsen individueel afbouwadvies in combinatie met schriftelijke instructies; in de tweede interventiegroep combineerden artsen het individuele afbouwadvies met tweewekelijkse opvolgconsulten; in de controlegroep kregen de patiënten de gebruikelijke zorg. Het individuele afbouwadvies bestond uit een gestructureerd patiëntinterview met voorlichting over geleidelijke dosisreductie. De huisarts raadde aan om twee- tot driewekelijks de dagelijkse dosis benzodiazepines met 10 tot 25% te verminderen. Indien de huisarts het wenselijk vond, mocht de patiënt overschakelen op een langwerkend benzodiazepine (diazepam). De onderzoekers includeerden alleen patiënten tussen 18 en 80 jaar oud, die sinds meer dan 6 maanden dagelijks benzodiazepines innamen, geen ernstige psychische of medische aandoening hadden en waarbij er - volgens de huisarts – geen risico’s bestonden bij de afbouw. Deze exclusiecriteria zullen uiteraard de extrapoleerbaarheid van de studieresultaten beperken. Om selectiebias te vermijden werd elke huisarts pas gerandomiseerd nadat hij 8 patiënten rekruteerde voor potentiële studiedeelname.

Na 12 maanden was 45% van de patiënten in beide interventiegroepen gestopt (gedefinieerd als “geen gebruik” of “gebruik van minder dan 4 doses benzodiazepines” in de afgelopen maand) versus 15% in de controlegroep (RR 3,01 met 95% BI van 2,03 tot 4,46 voor de eerste interventiegroep en RR 3,00 met 95% BI van 2,04 tot 4,40 voor de tweede interventiegroep). De patiënten rapporteerden wel zelf hun benzodiazepinegebruik. De lage studie-uitval daarentegen versterkt de interne validiteit van de studie. Noch in de interventiegroepen, noch in de controlegroep was er een significante toename van depressie- en angstsymptomen (volgens de HADS voor depressie en voor angst), van ontevredenheid over slaap en van alcoholgebruik.

Deze studie bevestigt de doeltreffendheid en de veiligheid van een kortdurende interventie om benzodiazepines af te bouwen (1). Dergelijke interventies hebben de voorkeur in de eerste lijn, omdat naast de werkzaamheid van een bepaalde methode ook de tijdsinvestering een beslissende factor is voor succesvolle implementatie door huisartsen.

Besluit

Deze clustergerandomiseerde studie bij een geselecteerde groep patiënten die reeds meer dan 6 maanden benzodiazepines gebruiken, toont aan dat afbouwadvies met schriftelijke instructies even werkzaam is dan afbouwadvies met tweewekelijkse opvolgconsulten.

Referenties

1. Anthierens S. Zijn minimale interventies doeltreffend om chronisch gebruik van benzodiazepines te reduceren in de eerste lijn? Minerva online 28/06/2012.
2. Mugunthan K, McGuire T, Glasziou P. Minimal interventions to decrease long-term use of benzodiazepines in primary care: a systematic review and meta-analysis. Br J Gen Pract 2011;61:e573-8.
3. Vicens C, Bejarano F, Sempere E, et al. Comparative efficacy of two interventions to discontinue long-term benzodiazepine use: cluster randomised controlled trial in primary care. Br J Psychiatry 2014;204:471-9.