In verschillende duidingen van Minerva hebben we reeds het effect van verschillende diëten ter preventie en behandeling van overgewicht, diabetes en cardiovasculaire morbiditeit belicht (1-10). De conclusies waren niet altijd eenduidig en controverses bleven bestaan. Moet men vooral aandacht geven aan vetreductie of is ook koolhydraatreductie goed voor de preventie van cardiovasculaire aandoeningen? Of focussen we beter op totale calorie-inname in de plaats van op de samenstelling van de voeding? Is beweging belangrijker dan dieet? Mediterrane diëten blijken wel goed te scoren bij de preventie van de cardiovasculaire morbiditeit.

De controverse rond de ideale samenstelling van een gezond voedingspatroon blijft bestaan. Een recente Amerikaanse cohortstudie (11) toont nu het nefaste effect aan van toegevoegde suiker (uitgezonderd fruit) op de cardiovasculaire morbiditeit. Het betreft de National Health and Nutrition Examination Survey (NHANESIII Linked Mortality Files) die van 1988 tot 2006 gedurende mediaan 14,6 jaar 11 733 personen opvolgde. Meer dan 70% van de Amerikaanse volwassenen ouder dan 20 jaar consumeert blijkbaar meer dan 10% van de dagelijkse calorie-inname onder de vorm van toegevoegde suikers. De consumptie van toegevoegde suikers blijkt samen te gaan met een exponentiële toename van cardiovasculaire mortaliteit: de hazard ratio (HR) voor cardiovasculaire sterfte bij een consumptie van toegevoegde suikers van meer dan 21% van de dagelijkse calorie-inname in vergelijking bij een consumptie lager dan 10% bedraagt 2,03 (95% BI van 1,26 tot 3,27) gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, ras, opleiding, tabagisme, alcoholconsumptie, fysieke activiteit, medicatie voor hoge bloeddruk, familiale cardiovasculaire belasting, Healthy Eating index score, BMI, systolische bloeddruk, totale cholesterolemie en totale calorie-inname. Dat komt neer op een number needed tot harm (NNH) van 22 (95% BI van 13 tot 66). Vooral frisdrank scoort slecht: meer dan 7 consumpties tegenover 1 consumptie per week (360 ml per consumptie) heeft al een negatieve invloed: gecorrigeerde HR voor cardiovasculaire sterfte van 1,29 (95% BI van 1,04 tot 1,60). Uit deze analyses blijkt duidelijk dat het nefaste effect van toegevoegde suikers onafhankelijk is van de totale calorie-inname en de BMI. De studie werd zorgvuldig uitgevoerd met een sterke uitkomstmaat en verschillende sensitiviteitsanalyses waardoor de resultaten robust en betrouwbaar zijn. Enig minpuntje is wel dat men enkel de inname van suiker bij de start in rekening bracht en men dus niet kon corrigeren voor veranderingen in voedingsgewoonte gedurende de opvolgperiode. Dat kan het gevonden effect zowel in positieve als in negatieve zin beïnvloed hebben. Ook moeten we erop wijzen dat het hier gaat om een Amerikaanse studie en dat men in de V.S. hoofdzakelijk maïssiroop met 55% fructose en 42% glucose aan frisdrank toevoegt terwijl men in Europa vooral sucrose (disaccharide bestaande uit fructose en glucose) toevoegt. Mogelijk leidt dit vershil in samenstelling tot een ander metabool effect. De ondergrens van 10% dagelijkse calorie-inname onder de vorm van toegevoegde suikers om een referentiecategorie af te lijnen is eerder arbitrair gekozen. Wat is een veilige marge? Uit de getoonde grafiek blijkt wel dat er een exponentieel verband bestaat tussen de inname van toegevoegde suikers en cardiovasculaire mortaliteit. De cardiovasculaire sterftekans verhoogt sterker bij een toename van 20% naar 30% dan van 10% naar 20% calorie-inname via toegevoegde suikers. Vergeleken met de laagste categorie van suikerinname (<9,6%) daalt de NNH voor cardiovasculaire sterfte gradueel van 265 (bij een suikerinname van 9,6 tot 13,1%) over 109 (bij een suikerinname van 13,1 tot 16,7%) en 53 (bij een suikerinname van 16,7 tot 21,3%) naar 22 (bij een suikerinname >21,3%).

Deze studie over het nadelige effect van suiker is niet alleenstaand, zoals blijkt uit een systematische review (12) over de invloed van een suikerrijk dieet op lichaamsgewicht, die gebruikt werd door de WHO om recent haar aanbevelingen over de dagelijkse consumptie van toegevoegde suiker te verlagen van 10% naar 5% (13).

Besluit

Deze goed uitgevoerde cohortstudie toont een duidelijk exponentieel verband aan tussen de inname van toegevoegde suiker (uitgezonderd fruit) en cardiovasculaire mortaliteit over een periode van 15 jaar. Dat verband is onafhankelijk van gekende factoren zoals leeftijd, geslacht, ras, opleiding, tabagisme, alcoholconsumptie, fysieke activiteit, medicatie voor hoge bloeddruk, familiale cardiovasculaire belasting, andere ongezonde eetgewoonten, BMI, systolische bloeddruk, totale cholesterolemie en totale calorie-inname.

Referenties

1. De Cort P. Vetarm dieet ter preventie van cardiovasculaire ziekten. Minerva 2003;2(1):15-6.
2. Hooper L, Summerbell CD, Higgings JPT, et al. Dietary fat intake and prevention of cardiovascular disease: systematic review. BMJ 2001;322:757-63.
3. Vandenbroucke M, Poelman T, Bex M, Muls E. Koolhydraatarme diëten versus vetarme diëten. Minerva 2007;6(6):95-6.
4. Nordmann AJ, Nordmann A, Briel M, et al. Effects of low-carbohydrate vs low-fat diets on weight loss and cardiovascular risk factors. Arch Intern Med 2006;166:285-93.
5. Poelman T. Bevordert een mediterraan voedingspatroon de gezondheid? Minerva 2009;8(4):48-9.
6. Sofi F, Cesari F, Abbate R, et al. Adherence to Mediterranean diet and health status: meta-analysis. BMJ 2008;337:753-5.
7. De Cort P. Het langetermijneffect van leefstijlaanpassingen bij personen met gestoorde glucosetolerantie. Minerva 2010;9(3):30-1.
8. Li G, Zhang P, Wang J, et al. The long-term effect of lifestyle interventions to prevent diabetes in the China Da Qing Diabetes Prevention Study: a 20 year follow-up study. Lancet 2008;371:1783-9
9. Roberfroid D. Mediterraan dieet voor primaire cardiovasculaire preventie. Minerva 2014;13(1):8-9.
10. Estruch R, Ros E, Salas-Salvadó J, et al. Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean diet. N Engl J Med 2013;368:1279-90.
11. Yang Q, Zhang Z, Gregg EW, et al. Added sugar intake and cardiovascular diseases mortality among US adults. JAMA Intern Med 2014;174:516-24.
12. Te Morenga L, Mallard S, Mann J. Dietary sugars and body weight: systematic review and meta-analyses of randomised controlled trials and cohort studies. BMJ 2012;15;346:e7492.
13. WHO Draft Guideline: Sugars intake for adults and children. Available at: http://www.who.int/nutrition/sugars_public_consultation/en/