Minerva publiceerde eerder reeds drie duidingen (twee RCT’s en één meta-analyse) over het nut van antibiotica voor de preventie van recidiverende uriwineginfecties bij kinderen. In de eerste RCT was co-trimoxazol niet effectief (1,2). In de tweede RCT had hetzelfde antibioticum een (bescheiden) voordeel (PRIVENT-studie) (3,4). De meta-analyse van Dai et al. ten slotte bevestigde dat een profylactische antibioticabehandeling niet effectief is op het vlak van preventie van symptomatische urineweginfecties (zeven van elf behouden studies met in het totaal 2 042 kinderen onderzochten dit eindpunt) (5,6): RR 0,83 (95% BI van 0,66 tot 1,05). Zowel in de subgroep van kinderen met als in de subgroep zonder vesico-ureterale reflux (VUR) waren de resultaten niet significant. Bij kinderen zonder VUR waren bij profylactische behandeling de urinekweken minder vaak positief (elf studies).

Williams et al. publiceerden in 2011 een meta-analyse voor de Cochrane Collaboration (7). De zoektocht in de literatuur is recenter (tot november 2010) en lijkt uitgebreider. De auteurs includeerden twaalf studies (1 557 kinderen). Vijf ervan zijn ook in de bovenvermelde meta-analyse van Dai et al. opgenomen. Williams et al. excludeerden echter drie RCT’s die wel opgenomen zijn door Dai et al. en zeggen niets over twee andere RCT’s die Dai et al. wel selecteerden. In een meta-analyse van vier studies (1 034 kinderen) gaf een antibioticum in vergelijking met placebo of geen behandeling, geen significante reductie van het aantal kinderen met recidief van een urineweginfectie: RR 0,75 (95% BI van 0,36 tot 1,53), ARR -8% (95% BI van -21 tot 4), I²=62%. De auteurs groepeerden de resultaten van de twee recentste en grootste studies (1,3), waarvan in Minerva ook een duiding verscheen (2,4). Hier was er wel een significante reductie: RR 0,68 (95% BI van 0,48 tot 0,95). Tussen kinderen met en kinderen zonder VUR was er geen significant verschil merkbaar. De betrouwbaarheidsintervallen waren breed, waarschijnlijk door een tekort aan power.

Een meta-analyse van studies die verschillende antibiotica vergeleken, was niet mogelijk omdat het studie-opzet telkens enorm verschilde. Nitrofurantoïne veroorzaakt echter minder resistentie dan co-trimoxazol.

De auteurs besluiten dat er zwak bewijs is voor het preventieve effect van antibiotica. Het (matig) gunstige resultaat van deze meta-analyse is vooral gebaseerd op de resultaten van de PRIVENT-studie, waarvan de eerste en de derde auteur beiden auteur zijn van de hier besproken meta-analyse.

Een recente richtlijn van de American Academy of Pediatrics (8) groepeerde alle individuele gegevens (1 091 kinderen) van de verschillende studies en besloot dat een profylactische behandeling met antibiotica geen statistisch significant bewezen voordeel heeft voor de preventie van recidiverende urineweginfecties/pyelonefritis bij kinderen met of zonder VUR graad I, II, III of IV. Er waren te weinig kinderen met VUR-graad V om conclusies te kunnen trekken. De auteurs van deze richtlijn besluiten dat een antimicrobiële profylaxe voor de meerderheid van de kinderen niet effectief lijkt.

Besluit

De resultaten van deze meta-analyse tonen geen duidelijk voordeel aan van een langdurige profylactische antibioticumbehandeling voor de preventie van recidiverende urineweginfecties bij kinderen. Op basis van de individuele gegevens van de grootste studies is er geen enkel voordeel aangetoond zowel bij kinderen met als zonder VUR. In het geval van VUR graad V volstaan de gegevens niet om conclusies te trekken.

Referenties

1. Pennesi M, Travan L, Peratoner L, et al; North East Italy Prophylaxis in VUR study group. Is antibiotic prophylaxis in children with vesicoureteral reflux effective in preventing pyelonephritis and renal scars? A randomized, controlled trial. Pediatrics 2008;121:489-94.
2. Godefroid N. Profylactische antibioticumbehandeling bij kinderen met vesico-ureterale reflux? Minerva 2009;8(6):86-7.
3. Craig JC, Simpson JM, Williams GJ, et al; Prevention of Recurrent Urinary Tract Infection in Children with Vesicoureteric Reflux and Normal Renal Tracts (PRIVENT) Investigators. Antibiotic prophylaxis and recurrent urinary tract infection in children. N Engl J Med 2009;361:1748-59.
4. Godefroid N. Co-trimoxazol voor de preventie van urineweginfecties bij voorbeschikte kinderen. Minerva 2010;9(6):62-3.
5. Dai B, Liu Y, Jia J, Mei C. Long-term antibiotics for the prevention of recurrent urinary tract infection in children: a systematic review and meta-analysis. Arch Dis Child 2010;95:499-508.
6. Chevalier P. Recidiverende urineweginfecties bij kinderen: profylactisch behandelen met antibiotica? Minerva online 28/08/2010.
7. Williams G, Craig JC. Long-term antibiotics for preventing recurrent urinary tract infection in children. Cochrane Database Syst Rev 2011, Issue 3.
8. Subcommittee on urinary tract infection, Steering committee on quality improvement and management. Urinary tract infection: clinical practice guideline for the diagnosis and management of the initial UTI in febrile infants and children 2 to 24 months. Pediatrics 2011;Aug 28.