Tot op heden besteedde Minerva nog niet veel aandacht aan de diagnostiek van influenza. In de dagelijkse klinische praktijk blijven we aangewezen op klinische predictieregels waarvan de aantonende kracht meestal klein is. Uitsluiten op basis van klinische gegevens lukt beter, zeker als de incidentie van influenza laag is. De voornaamste bruikbare klinische gegevens om onderscheid te maken tussen griepachtige infecties en bewezen influenza zijn: weet hebben van een heersende epidemie, koorts, hoest, expectoratie op de eerste ziektedag en eerder contact met griepgevallen (1,2). Een exacte diagnose van influenza kan in sommige gevallen belangrijk zijn als de behandeling (al of niet gebruik van neuraminidaseremmers of antibiotica) of het beleid (preventie van transmissie) hierdoor bepaald moeten worden. Laboratoriumbevestiging via antistofbepalingen op serum of via virale cultuur of PCR op neus en keelwissers, is omslachtig en geeft geen onmiddellijk resultaat. Om deze redenen is het logisch om de additionele diagnostische waarde van influenza sneltesten te evalueren.

Een systematische review met meta-analyse (2012) includeerde 159 studies die 26 sneltesten (immunochromatografische procedures) evalueerden (35% tijdens de A/H1N1-pandemie) (3). De gepoolde sensitiviteit en specificiteit bedroeg respectievelijk 62,3% (95% BI van 57,9% tot 66,6%) en 98,2% (95% BI van 97,5% tot 98,7%). De aantonende en uitsluitende kracht waren respectievelijk 34,5 (95% BI van 23,8 tot 45,2) en 0,38 (95% BI van 0,34 tot 0,43). De sensitiviteit was sterk heterogeen: de sneltesten waren gevoeliger bij kinderen dan bij volwassenen en gevoeliger bij influenza A dan bij influenza B. Over de jaren heen veranderde de referentietest van virale cultuur naar RT-PCR, met als gevolg een verlaging van de sensitiviteit. De auteurs van deze meta-analyse konden geen uitspraak doen over de invloed van de soort afname en van de ziektedag waarop de afname gebeurde. Theoretisch gezien is een nasofaryngeale afname de beste, maar deze is niet altijd gemakkelijk uit te voeren in de klinische praktijk. Op dagen 2 en 3 van de griepsymptomen is de kans op een positief resultaat het grootst indien het werkelijk om influenza gaat. Gebruiksgemak en kostprijs zijn eveneens beperkende factoren die in deze meta-analyse niet werden onderzocht. De enige reden om deze sneltesten te gebruiken in de klinische praktijk is het tijdig kunnen starten van neuraminidaseremmers. Bij seizoensgriep zijn neuraminidaseremmers echter niet aanbevolen, waardoor het klinische belang van deze sneltesten gering is.

Besluit

Deze systematische review met meta-analyse toont aan dat influenza sneltesten een goede aantonende kracht, maar een ontoereikende uitsluitende kracht bezitten om influenza te kunnen onderscheiden van griepachtige infecties. Hun plaats in de dagelijkse praktijk staat nog niet vast.

Referenties

1. Michiels B, Thomas I, Van Royen P, Coenen S. Clinical prediction rules combining signs, symptoms and epidemiological context to distinguish influenza from influenza-like illnesses in primary care: a cross sectional study. BMC Family Practice 2011;12:4.
2. Michiels B, Thomas I, Van Royen P, Coenen S. Een dwarsdoorsnedeonderzoek in de eerstelijnsgezondheidszorg. Huisarts Nu 2011;40.
3. Chartrand C, Leeflang MM, Minion J, et al. Accuracy of rapid influenza diagnostic tests: a meta-analysis. Ann Intern Med 2012;156:500-11.