Het vervolg op...

Minerva besprak reeds eerder het mogelijke verband tussen bisfosfonaten, meer in het bijzonder zoledroninezuur, en voorkamerfibrillatie bij postmenopauzale vrouwen met osteoporose (1,2). Op basis van de bestaande evidentie was het moeilijk om eenduidige conclusies te trekken. Er werd dan ook aangeraden om in het geval van een verhoogde kans op het ontstaan van voorkamerfibrillatie zoals bij coronair lijden, hyperthyreose en elektrolytenstoornissen, voorzichtig te zijn met bisfosfonaten.

Kunnen we een beter onderbouwde aanbeveling formuleren op basis van een recent uitgevoerde grote observationele studie (3)? De onderzoekers vertrokken van een bestaande databank met 40 253 medische dossiers van vrouwen met osteoporose (mediane leeftijd 82 jaar (IQR 76-86)), aan wie tussen december 2004 en december 2006 alendronaat of risedronaat werd voorgeschreven. Tijdens deze periode maakten 2 195 vrouwen een VKF of flutter door. Om de kans op vertekening te beperken, corrigeerden de onderzoekers de incidentie van VKF voor leeftijd en basisincidentie (incidentie van VKF vóór en na inname van bisfosfonaten). Globaal konden ze geen verhoogd risico van VKF of flutter tijdens de periode van inname vaststellen. Bij een posthocanalyse was de kans wel groter tijdens de eerste vier tot acht weken behandeling met alendronaat (RR 1,58; 95% 1,07-2,33), maar niet met risedronaat. Voor zoledroninezuur, etidronaat en ibandronaat waren hiervoor geen gegevens beschikbaar.

Besluit

Opnieuw zijn er aanwijzingen dat bij postmenopauzale vrouwen met osteoporose de kans op VKF of flutter toeneemt na een maand behandeling met alendronaat. Onze eerder geformuleerde aanbeveling om, in het geval van verhoogde kans op voorkamerfibrillatie, voorzichtig te zijn met bisfosfonaten en vooral met alendronaat, blijft gehandhaafd.

Referenties

1. Michiels B. Toch geen risico van voorkamerfibrillatie en flutter tijdens gebruik van bisfosfonaten bij vrouwen met osteoporose? Minerva 2009;8(2);22.
2. Michiels B. Zoledroninezuur bij postmenopauzale osteoporose. Minerva 2007;6(8);122-3.
3. Grosso A, Douglas I, Hingorani A, et al. Oral bisphosphonates and risk of atrial fibrillation and flutter in women: a self-controlled case-series safety analysis. PLoS One 2009;4:e4720.