Het nut van een niet-medicamenteuze aanpak van chronische lagerugpijn kwam reeds herhaaldelijk aan bod in Minerva.

Een matras met een gemiddelde hardheid heeft bij patiënten met chronische, aspecifieke lagerugpijn een significante verbetering van de pijn (enkel bij het slapen) en van de functionele beperkingen, in vergelijking met zeer harde matrassen (1,2).

Een intensief oefenprogramma gecombineerd met psychologische begeleiding heeft bij bepaalde patiënten met chronische lagerugpijn evenveel effect als spinale artrodese (3,4). We kunnen echter niet bepalen welke patiënten precies baat hebben bij een chirurgische behandeling.

We kunnen geen aanbevelingen geven over het effect van een korset als preventie of behandeling van acute, subacute of chronische lagerugpijn, vooral wegens het tekort aan onderzoek van goede kwaliteit (5,6).

Minerva publiceerde twee duidingen van meta-analyses over de medicamenteuze aanpak van chronische lagerugpijn.

De eerste meta-analyse over het effect van antidepressiva toonde geen voordeel aan bij volwassenen met niet-specifieke lagerugpijn (zonder vastgestelde oorzaak, merendeels chronisch) en de potentiële ongewenste effecten waren onvoldoende onderzocht (7,8).

De tweede meta-analyse over het effect van opioïden bij chronische lagerugpijn toonde een mogelijk effect aan (statistisch niet significant) op korte termijn. Op lange termijn echter hadden opioïden geen bewezen voordeel. Deze geneesmiddelen leidden wel frequent tot inadequaat gebruik of misbruik (9,10).

In 2011 verscheen een kleinere studie bij 228 volwassenen met chronische aspecifieke rugpijn (11). Eén interventie bestond uit 12 yogasessies (wekelijkse sessies van 75 minuten, gebaseerd op de principes van viniyoga met 17 eenvoudige houdingen met variaties en aanpassingen). De patiënten in de yogagroep kregen een CD en een handboekje mee. De tweede interventie bestond uit 12 sessies stretchoefeningen (wekelijkse sessies met aërobe, versterkende en rek oefeningen). Deze patiënten kregen eveneens een DVD + handboekje mee. De deelnemers in beide interventiegroepen moesten op de dagen dat er geen sessie voorzien was, zelf gedurende 20 minuten oefenen. De controlegroep kreeg een zelfzorgboekje met uitleg over de oorzaken van rugpijn, leefstijl, oefeningen en behandeling van aanvallen. De score op de Roland-Morris Disability Questionnaire (RMDQ) en zelfgerapporteerde symptomen van ongemakken (score van 0 tot 10) golden als primaire uitkomstmaten. De evaluatie gebeurde 6, 12 en 26 weken na de randomisatie. Na 12 en 26 weken hadden yoga en stretching meer effect dan zelfzorg op basis van de RMDQ. Tussen yoga en stretching was er geen verschil. Voor de symptoomscores had alleen yoga na 12 weken een gunstig effect.

Het gebruik van geneesmiddelen tegen lagerugpijn nam na 12 en 26 weken geleidelijk af in de yoga- en de stretchinggroep. Dat was niet het geval in de zelfzorggroep.

Besluit

Deze kleine studie toont aan dat na 26 weken follow-up, specifieke sessies met yoga- en stretchoefeningen nuttig kunnen zijn om de beperkingen in het dagelijkse leven door lagerugpijn te milderen. Ook het gebruik van geneesmiddelen zou kunnen verminderen.

Referenties

1. Kovacs FM, Abraira V, Peña A, et al. Effect of firmness of mattress on chronic non–specific low–back pain: randomised, double–blind, controlled, multicentre trial. Lancet 2003;362:1599-1604.
2. Thibaut K. Hardheid van de matras en chronische rugpijn. Minerva 2005;4(1):5-6.
3. Fairbank J, Frost H, Wilson-MacDonald J, et al. Randomised controlled trial to compare surgical stabilisation of the lumbar spine with an intensive rehabilitation programme for patients with chronic low back pain: the MRC spine stabilisation trial. BMJ 2005;330:1233-9.
4. De Geeter K. Revalidatie versus spinale artrodese bij chronische lagerugpijn. Minerva 2006;5(3):36-7.
5. van Duijvenbode IC, Jellema P, van Poppel MN, van Tulder MW. Lumbar supports for prevention and treatment of low back pain. Cochrane Database Syst Rev 2008, Issue 2.
6. Chevalier P. Een korset dragen: effectief bij lagerugpijn? Minerva 2009;8(1):10.
7. Urquhart DM, Hoving JL, Assendelft WW, et al. Antidepressants for non-specific low back pain. Cochrane Database Syst Rev 2008, Issue 1.
8. Chevalier P. Antidepressiva voor niet-specifieke lagerugpijn? Minerva 2008;7(7):84-5.
9. Martell BA, O’Connor PG, Kerns RD, et al. Systematic Review: opioid treatment for chronic back pain: prevalence, efficacy, and association with addiction. Ann Intern Med 2007;146:116-27.
10. Chevalier P, Le Polain B. Opioïden bij chronische lagerugpijn. Minerva 2007;6(6):87-8.
11. Sherman KJ, Cherkin DC, Wellman RD, et al. A randomized trial comparing yoga, stretching, and a self-care book for chronic low back pain. Arch Intern Med 2011;171:2019-26.