Tekst onder de verantwoordelijkheid van de Franstalige redactie

In 2012 besprak Minerva een meta-analyse over het nut van aspirine in de primaire preventie (1,2). In deze bespreking verwijzen we naar een andere meta-analyse op basis van individuele patiëntgegevens (n=25 570, studieduur minstens vier jaar) over aspirine in de primaire en secundaire cardiovasculaire preventie (3). De auteurs onderzochten in deze meta-analyse ook het effect van aspirine op de mortaliteit door kanker. Op lange termijn (onderzoeken die langer duurden dan vijf jaar) hadden aspirinegebruikers (aan een dosis van 75 tot 500 mg per dag naargelang de studies) een significant voordeel voor 'sterfte door kanker' (OR 0,79; 95% BI van 0,68 tot 0,92; p=0,003). In studies die minder dan vijf jaar duurden was er geen significant voordeel.

Dezelfde auteursgroep publiceerde in 2012 verschillende analyses.

De eerste publicatie gaat over de individuele patiëntgegevens van 34 gerandomiseerde studies (4). De auteurs onderzochten of aspirine (aan eender welke dosis) in de vasculaire preventie een effect heeft op de mortaliteit op korte termijn. De sterfte door kanker daalt inderdaad bij aspirinegebruikers (OR 0,85; 95% BI van 0,76 tot 0,96 p=0,008), evenals de niet-vasculaire sterfte (OR 0,88; 95% BI van 0,78 tot 0,96; p=0,003), vooral vanaf vijf jaar behandeling. Een lage dosis aspirine in de primaire preventie (35 535 deelnemers, dosis aspirine <300 mg per dag) vermindert zowel bij mannen als bij vrouwen de incidentie van kanker vanaf drie jaar behandeling (OR 0,76; 95% BI van 0,66 tot 0,88; p=0,0003). In de eerste drie jaar gaat de statistisch significante vermindering van vasculaire gebeurtenissen door aspirinegebruik gepaard met een statistisch significante stijging van majeure bloedingen. Op langere termijn vermindert het effect op beide uitkomsten en na drie jaar behandeling is het resultaat niet meer statistisch significant.

In de tweede publicatie analyseren de auteurs de gegevens van 17 285 patiënten uit vijf grote gerandomiseerde studies over de werkzaamheid van aspirine (≥75 mg per dag) als preventie van vasculaire gebeurtenissen. De opvolging in deze studies duurt gemiddeld 6,5 jaar (SD 2,0) (5). Bij aspirinegebruikers vermindert het risico van kanker met metastasen op afstand (HR 0,64; 95% BI van 0,48 tot 0,84). Dit resultaat is vooral een gevolg van het effect van aspirine op adenocarcimonen met metastasen bij initiële diagnose (vooral bij patiënten met colorectale kanker) of met metastasen langere tijd na de diagnose en niet van het effect bij patiënten met andere solide tumoren. Aspirine vermindert dus het risico van sterfte door adenocarcinoom, maar niet van sterfte door andere vormen van kanker. Het effect is onafhankelijk van de leeftijd en van het geslacht (voor de vormen van kanker die zowel bij mannen als bij vrouwen voorkomen) en is groter bij rokers. Dat effect op (kanker met) metastasen kan verklaren waarom bij aspirinegebruikers de kankergerelateerde mortaliteit daalt.

De derde publicatie vergelijkt de resultaten van bovenvermelde RCT’s over de preventie van colorectale kanker met de resultaten van observationeel onderzoek over aspirine voor de preventie van colorectale kanker (6). De daling van het risico van colorectale kanker is gelijklopend bij beide onderzoeksvormen. De odds ratio van de gepoolde resultaten in de observatonele onderzoeken bedraagt 0,62 met 95% BI van 0,58 tot 0,67 en p<0,0001. In de RCT’s met resultaten over twintig jaar bedraagt de odds ratio 0,58 met 95% BI van 0,44 tot 0,78 en p=0,0002. Zowel in de observationele studies als in de RCT’s vermindert een regelmatig aspirinegebruik wel het risico van metastasen op afstand, maar niet het risico van lokale uitbreiding van de kanker.

Besluit

Deze literatuuroverzichten, die bij de overzichten van RCT’s gebaseerd waren op individuele patiëntgegevens, tonen aan dat langdurig gebruik van aspirine (minstens drie jaar) als primaire of secundaire cardiovasculaire preventie, nuttig kan zijn voor de preventie van sommige vormen van kanker en van gemetastaseerd adenocarcinoom. Deze vaststelling kan een motief zijn voor verder interventioneel onderzoek met deze uitkomstmaten.

Referenties

1. Seshasai SR, Wijesuriya S, Sivakumaran R, et al. Effect of aspirin on vascular and nonvascular outcomes. Meta-analysis of randomized controlled trials. Arch Intern Med 2012;172:209-16.
2. Chevalier P. Heeft aspirine nut in primaire peventie? Minerva 2012;11(3):28-9.
3. Rothwell PM, Fowkes FG, Belch JF, et al. Effect of daily aspirin on long-term risk of death due to cancer; analysis of individual patient data from randomized trials. Lancet 2011;377;31-41.
4. Rothwell PM, Price JF, Fowkes GR, et al. Short-term effects of daily aspirin on cancer incidence, mortality, and non-vascular death: analysis of the time course of risks and benefits in 51 randomised controlled trials. Lancet Oncol 2012;379:1602-12.
5. Rothwell PM, Wilson M, Price JF, et al. Effect of daily aspirin on risk of cancer metastasis: a study of incident cancers during randomised controlled trials. Lancet 2012;379:1591-601.
6. Algra AM, Rothwell PM. Effects of regular aspirin on long-term cancer incidence and metastasis: a systematic comparison of evidence from observational studies versus randomized trials. Lancet Oncol 2012;13:518-27.