Minerva besprak reeds twee studies over de behandeling van acute rhinosinusits: één over amoxicilline en foliumzuurinhibitoren en één over orale antibiotica en nasale corticosteroiden voor acute rhinosinusitis (1-4). Uit beide studies blijkt dat we over onvoldoende evidentie beschikken om bovenop een symptomatische behandeling (pijnstilling, ontzwelllende neusspray en inhalatie van dampen) antibiotica toe te voegen.

De kritiek op de bestaande RCT’s over klinisch gediagnosticeerde rhinosinusitis is dat de onderzochte populatie te weinig ernstig zieke patiënten bevatte, waardoor spontaan herstel te hoog was en antibioticatherapie hieraan weinig kon toevoegen. De huidige richtlijnen stellen daarom ook voor om alleen een antibioticatherapie te overwegen bij patiënten met ernstige klachten (hoge koorts, zeer veel pijn,…).

Een recente RCT(5) onderzocht de toegevoegde waarde van amoxicilline op rhinosinusitis-specifieke levenskwaliteit op dag 3 (Sinonasal Outcome Test-16) bovenop een symptomatische behandeling bij eerstelijnspatiënten met maxillaire pijn of gevoeligheid in het gezicht of aan de tanden, etterige neusloop en matige tot zeer ernstige rhinosinusitisklachten gedurende minimaal 7 en maximaal 28 dagen, of met klachten korter dan 7 dagen die duidelijk verslechterd waren na een initiële verbetering. Men includeerde 166 patiënten die gedurende 10 dagen oraal 3 maal per dag 500 mg amoxicilline of placebo kregen. Daarnaast kregen alle patiënten gedurende 5 tot 7 dagen een symptomatische behandeling voor pijn, koorts, hoest en neusverstopping. Er was geen significant verschil tussen de gemiddelde verandering in Sinonasal Outcome test-16 scores (0,03; 95% BI van -0,12 tot 0,19) of in gerapporteerde symptoomverbetering (37% in de amoxicillinegroep versus 34% in de controlegroep; p=0,67) op dag 3, noch op dag 10. Er was echter wel een significant verschil op dag 7 in het voordeel van amoxicilline (scoreverschil 0,19; 95% BI van 0,024 tot 0.35; symptoomverbetering respectievelijk 74% versus 56%; p=0,02).

Young et al (6) voerden een meta-analyse uit met de individuele patiëntgegevens van 9 RCT’s over klinisch gediagnosticeerde rhinosinusitis. Hieruit bleek dat oudere patiënten, patiënten met ernstige symptomen of met een langere duur van de symptomen, patiënten met etterige postnasale drip tijdens het klinische onderzoek en met hogere koorts trager genazen, maar niet meer gebaat waren met antibiotica. Voor andere symptomen door de patiënt gerapporteerd (voorafgaande verkoudheid, 2 fasen in de ziekte-episode, bukpijn, unilaterale aangezichtspijn, tandpijn en etterige neusloop) waren de schattingen niet voldoende om enige conclusies te kunnen trekken over hun prognostische waarde.

Besluit Minerva

Er is op dit moment geen evidentie om bij de gemiddelde patiënt met rhinosinusitisklachten antibiotica voor te schrijven bovenop een symptomatische behandeling. Uitzondering hierop zijn ernstig zieke of immuungecomprommiteerde patiënten aangezien hun aandeel in de huidige klinische studies te beperkt was.

Referenties

1. De Sutter A. Amoxicilline en foliumzuurinhibitoren bij acute sinusitis? Minerva 1999;28(4):171-3.
2. De Sutter A. Orale antibiotica en nasale corticosteroïden voor acute rhinosinusitis? Minerva 2008 7(7):98-9.
3. de Ferranti SD, Ioannidis JP, Lau J, et al. Are amoxycillin and folate inhibitors as effective as other antibiotics for acute sinusitis? A meta-analysis. BMJ 1998;317:632-7.
4. Williamson IG, Rumsby K, Benge S, et al. Antibiotics and topical nasal steroid for treatment of acute maxillary sinusitis. JAMA 2007;298:2487-96.
5. Garbutt JM, Banister C, Spitznagel E, Piccirillo JF. Amoxicillin for acute rhinosinusitis: a randomised controlled trial. JAMA 2012;307:685-92.
6. Young J, De Sutter A, Merenstein D, et al. Antibiotics for adults with clinically diagnosed acute rhinosinusitis: a meta-analysis of individual patient data. Lancet. 2008;371:908-14.