Tekst onder de verantwoordelijkheid van de Franstalige redactie

Bij de bespreking van de JUPITER-studie in Minerva wezen we op het toegenomen risico van diabetes bij behandeling met rosuvastatine (1,2). In een analyse over het preventieve effect van statines bij patiënten met een laag cardiovasculair risico, kwam het probleem van de ongewenste effecten niet aan bod (3,4).

Naci et al. publiceerden in 2013 een netwerk meta-analyse die alle in RCT’s gepubliceerde resultaten over tolerantie en ongewenste effecten van statines groepeerde (5). Deze meta-analyse is van goede methodologische kwaliteit en includeert de resultaten van 135 RCT’s (246 955 patiënten) met een gemiddelde follow-up van 1,3 jaar. Zowel de directe vergelijkingen van statines met placebo of met een actieve vergelijking als de indirecte vergelijkingen zijn opgenomen in een netwerk meta-analyse met een strikte methodologie. Bij de analyse van de directe vergelijkingen stellen de auteurs voor de individuele statines versus controle geen verschillen vast in optreden van myalgie, verhoogd creatine kinase, kanker of stopzetting van de behandeling. Met simvastatine treedt minder myalgie op dan met atorvastatine. In vergelijking met de controlegroep verhogen statines als klasse het risico van diabetes (OR 1,09; 95% BI van 1,02 tot 1,16) en van transaminaseverhoging (OR 1,51; 95% BI van 1,24 tot 1,84). Het risico van diabetes is het hoogst voor rosuvastatine. Stopzetting van de behandeling omwille van ongewenste effecten en verhoging van transaminasen komen minder voor met simvastatine dan met atorvastatine en rosuvastatine.

Bij de vergelijking van individuele statines in de netwerk meta-analyse (zonder inconsistentie) wordt de behandeling frequenter stopgezet bij gebruik van hoge doses atorvastatine (>40 mg). Transaminaseverhogingen komen frequenter voor met hoge doses atorvastatine, fluvastatine en lovastatine. Met simvastatine aan een dosis van > 40 mg neemt het risico van creatine kinaseverhoging toe: OR 4,14; 95% BI van 1,08 tot 16,4.

Wanneer alle ongemakken bijeen worden genomen (stopzetting omwille van ongewenste effecten, myalgie, verhoogde transaminasen of creatine kinase), lijkt het erop dat patiënten simvastatine en pravastatine veiliger en beter verdragen dan de andere statines.

Deze gegevens zijn afkomstig van RCT’s. Gegevens uit observationeel onderzoek zijn vaak performanter om de ongewenste effecten van geneesmiddelen in de praktijk op te sporen, zoals we al stelden in een korte bespreking over de ongewenste musculoskeletale effecten van statines (6).

Besluit

Deze netwerk meta-analyse van RCT’s groepeert alle ongewenste effecten van statines (stopzetting van de behandeling omwille van ongewenste effecten, myalgie, verhoogde transaminasen en creatine kinase) en toont aan dat simvastatine en pravastatine de best verdragen en de meest veilige statines zijn.

Referenties

1. Ridker PM, Danielson E, Fonseca FA, et al; JUPITER Study Group. Rosuvastatin to prevent vascular events in men and women with elevated C-reactive protein. N Engl J Med 2008;359:2195-207.
2. Lemiengre M. Voorkomt rosuvastatine cardiovasculaire aandoeningen bij mannen en vrouwen met een verhoogd CRP? Minerva 2009;8(5);62-3.
3. De Weirdt S, Lemiengre M. Het nut van statines als preventie bij patiënten met een laag cardiovasculair risico: een meta-analyse. Minerva 2012;11(4);43-4.
4. Tonelli M, Lloyd A, Clement F, et al; for the Alberta Kidney Disease Network. Efficacy of statins for primary prevention in people at low cardiovascular risk: a meta-analysis. CMAJ 2011;183:E1189-202.
5. Naci H, Brugts J, Ades T. Comparative tolerability and harms of individual statins: a study-level network meta-analysis of 246 955 participants from 135 randomized controlled trials. Circ Cardiovasc Qual Outcomes 2013;6:390-9.
6. LRM. De ongewenste musculoskeletaire effecten van statines. Minerva online 15/04/2014.