Minerva publiceerde in 2009 een korte bespreking van een grote, niet-gerandomiseerde, interventiestudie over valpreventie bij zeventig-plussers (1,2). De resultaten toonden aan dat een multidisciplinaire interventie onder meer in de thuiszorg effectief is voor de preventie van vallen. De meest recente meta-analyse verscheen in 2008 (3). Deze auteurs waren eerder terughoudend over dit positieve effect. Minerva wees op de beperkingen van deze meta-analyse (4). In de bovengenoemde studie waren de populatie en de interventie meer homogeen en de studie includeerde meer deelnemers dan alle studies samen in de meta-analyse, waardoor de studie uiteindelijk voor de clinicus wel relevanter is (2). In dezelfde zin waren de resultaten van verschillende studies over het effect van vitamine D op de preventie van vallen soms tegenstrijdig.

In 2009 publiceerden Bischoff-Ferrari et al. in de BMJ een meta-analyse van alle RCT’s (tien) over het effect van vitamine D (5). De resultaten toonden aan dat vitamine D effectief was (acht RCT’s), indien deze bij ouderen voldoende hoog gedoseerd was (700 tot 1 000 I.E. per dag) met een serumgehalte van 25-hydroxi-vitamine D hoger of gelijk aan 60 nmol/l. Een lagere dosis (serumgehalte lager dan 60 nmol/l) was niet effectief. In de helft van de placebogecontroleerde studies was automatisch gelijktijdig calcium toegediend en dit in beide studie-armen. Andere actieve vormen van vitamine D (alfacalcidol en calcifediol) in België voorbehouden en geregistreerd voor andere indicaties dan valpreventie, waren eveneens effectief. Deze meta-analyse is van goede methodologische kwaliteit. De auteurs zochten onder meer systematisch in de literatuur, evalueerden adequaat de te includeren studies, voerden een intention to treat analyse uit en een analyse volgens het random effects model. Spijtig genoeg beschikken we niet over de gegevens van letsels als gevolg van een val, specifiek van fracturen die door de interventie werden voorkomen. Deze auteurs voerden reeds eerder een meta-analyse uit waarbij ze aantoonden dat 700 tot 800 I.E. vitamine D per dag (met of zonder calcium) nuttig was als preventie van fracturen bij vrouwen (6). Dit besluit sloot aan bij de resultaten van een andere meta-analyse over het preventieve effect van calcium (over het algemeen samen met vitamine D) op osteoporotische fracturen (7, 8).

Besluit

Deze meta-analyse bevestigt het nut van vitamine D (700 tot 1 000 I.E. per dag) voor de preventie van vallen bij ouderen. Vitamine D met toevoeging van calcium kan ook fracturen voorkomen.

Referenties

1. Chevalier P. Betere valpreventie door toepassing op ruime schaal van interventies met bewezen effect? Minerva 2008;7(10):155.

2. Tinetti M, Baker D, King M, et al. Effect of dissemination of evidence in reducing injuries from falls. N Engl J Med 2008;359:252-61.

3. Gates S, Lamb SE, Fisher JD, et al. Multifactorial assessment and targeted intervention for preventing falls and injuries among older people in community and emergency care settings: systematic review and meta-analysis. BMJ 2008;336:130-3.

4. Chevalier P. Evaluation Valpreventie: multifactoriële evaluatie en doelgerichte interventie. Minerva 2008;7(3):46-7.

5. Bischoff-Ferrari HA, Dawson-Hughes B, Staehelin HB, et al. Fall prevention with supplemental and active forms of vitamin D: a meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ 2009;b3692.

6. Chevalier P. De rol van vitamine D in fractuurpreventie. Minerva 2006;5(2):26-8.

7. Chevalier P. Calciumsupplementen ter preventie van fracturen. Minerva 2007;6(9):146-7.

8. Tang BM, Eslick GD, Nowson C, et al. Use of calcium or calcium in combination with vitamin D supplementation to prevent fractures and bone loss in people aged 50 years and older: a meta-analysis. Lancet 2007;370:657-66.