Ontwikkelingen in de geneeskunde zijn nooit zo talrijk geweest als in de eeuw die juist achter ons ligt. Sinds de jaren ’60 is het aantal biomedische tijdschriften op de markt alke 19 jaar verdubbeld tot een 40.000-tal op dit moment. het aantal biomedische databanken is gegroeid van zo’n 400 in 1988 tot meer dan 1.000 in 1997. Jaarlijks zien hierin zo’n twee miljoen publicaties het daglicht. Een arts zou ongeveer 6.000 publicaties per dag moeten lezen om alle ontwikkelingen met enige biomedische relevantie te volgen. Informatie genoeg dus, zelfs meer dan we kunnen verwerken. De uitdaging van deze nieuwe eeuw is om hierin een weg te vinden en mee te nemen wat we in de dagelijkse praktijk kunnen gebruiken. Waar vinden we betrouwbare, evidence-based informatie? We zetten hier een aantal informatiebronnen, gedrukt (boeken, tijdschriften, enzovoort) en/of elektronisch (op CD-rom of via het internet), voor u op een rijtje. Ze zijn geselecteerd op basis van kwaliteit, toegankelijkheid en leesbaarheid.

Gedrukte informatiebronnen

Voor diegenen die liever in een comfortabele zetel dan achter een blinkend computerscherm kennis tot zich willen nemen, is er goed nieuws.

Minerva heeft de uitdaging van de 21ste eeuw voor u opgenomen en brengt u een weloverwogen selectie van de vruchten van een twintigtal gerenommeerde internationale medische tijdschriften. Met zo’n twintigtal bladzijden per maand volgt u voor huisartsen relevante ontwikkelingen.

Onmisbaar in de praktijk zijn de richtlijnen die de beroepsgroep in de vorm van Standaarden (NHG), Aanbevelingen (WVVH) of Consensusteksten samenstelt. En ook al worden ze, zoals uit onderzoek in Nederland blijkt, niet altijd even goed toegepast, deze richtlijnen vormen een belangrijk kader voor het huisartsgeneeskundig handelen.

Het Gecommentarieerd Geneesmiddelen Repertorium en de Folia Pharmacotherapeutica zorgen ervoor dat we op het gebied van geneesmiddelen bijblijven.

Clinical Evidence. Deze publicatie van de BMJ Publishing Group (de uitgever van onder andere de Brtitish Medical Journal) en de American College of Physicians - American society of Internal Medicine (die Annals of Internal Medicine publiceren) is in 1999 voor het eerst verschenen. Het brengt in een zeer duidelijk en leesbaar formaat alle "evidence" samen over vele uiteenlopende onderwerpen. Uitgangspunt is steeds een klinische vraag. het antwoord wordt bovendien voorzien van een "level of evidence" dat aangeeft hoe sterk het beschikbare bewijs is. Tweemaal per jaar wordt dit boekje geactualiseerd en een abonnement kost £75 (4.725 BEF) per jaar. Clinical Evidence is een antwoord op een droom en behoort ons inziens tot de standaarduitrusting van iedere arts.

Elektronische informatiebronnen

In de 20ste eeuw hebben we er rustig aan mogen wennen, maar vanf nu is er geen weg terug: de computer is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven, uit de dagelijkse praktijk. De computer is onze navelstreng met de rest van de wereld geworden. Via e-mail communiceren we moeiteloos met onze buurman of met verre en exotische oorden. Al surfend lezen we wat de Americaanse overheid haaar burgers aanbeveelt of waar de Britten hun onderzoeksbudget aan besteden. Om een artikel op te vragen bij een bibliotheek hoeven we alleen het nummer van een creditcard in te toetsen. Het internet is een wereld zonder grenzen, maar ook zonder stratenplan. Wie zijn weg niet kent, loopt er snel verloren. Om u een beetje op weg te helpen hebben we voor u enkele richtingaanwijzingen. Vrijwel iedere organisatie heeft tegenwoordig wel een stekje op het internet, een website. Daar vind je informatie over de organisatie zelf, activiteiten en producten.

Internet

Alle grote biomedische tijdschriften hebben een website op het internet. Daar vind je de inhoud van het laatste nummer en meestal kun je ook zoeken in het "archief". De Britisch Medical Journal stelt de volledige tekst van alle publicaties vanaf 1994 ter beschikking. Van de tijdschriften Annals of Internal Medicine en Evidence-Based Medicine, beide producten van de American College of Physicians (ACP), zijn eveneens volledige teksten op de website van de ACP te vinden. Bij andere tijdschriften, zoals The Lancet kun je in het archief zoeken, maar de volledige teksten zijn alleen voor abonnees beschikbaar.

Op de website van de Cochrane Collaboration is ook de "Cochrane Library" te raadplegen. Van de systematische reviews en meta-analyses zijn de samenvattingen te lezen; de volledige tekst is te vinden op CD-rom.

De Journalclub van de American College of Physicians heeft een website, waar hun selecties uit de literatuur met een korte bespreking zijn te raadplegen.

Op de webstek van het ICHO heeft Minerva ook een plaats gekregen. Binnenkort kan men de gedrukte teksten daar ook elektronisch aflezen.

Medline, de biomedischedatabank van de Amerikaanse National Library of Medicine (NLM), is sinds een aantal jaren via het internet vrij toegankelijk. GratfulMed of pubmed stellen geïnteresseerden in staat op een gestructureerde wijze te zoeken in deze omvangrijke databank.

CD-rom

Een aantal medische databanken zijn op CD-rom te raadplegen. De Cochrane Library is daarvan het belangrijkste voorbeeld. Hierin zijn systematische reviews en meta-analyses, maar ook referenties van RCT’s bijeengebracht. Deze databank wordt aangevuld door talloze onderzoekers wereldwijd en wordt viermaal per jaar geactualiseerd. Een abonnement kost ongeveer 9.000 BEF per jaar.

De American College of Physicians geeft Best Evidence uit. Dit is een databank op CD-rom die naast de besprekingen van de ACP Journalclub, ook die uit het tijdschrift Evidence-Based Medicine bevat.

We wensen u een goed begin van deze nieuwe eeuw toe: geïnformeerd, geïnspireerd en goed georiënteerd, maar vooral met een kritische geest die al deze informatie in dienst stelt van uw dagelijkse patiëntenzorg.

Enkele interessante websites:

Referenties

1. Verhoeven A. Information-seeking by general practitioners [proefschrift]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen, 1999.

2. Buntinx, Boffin N, Degryse J, et al. Omgaan met medische documentatie en informatie. Leuven: Acoo, 1998.