Minerva Kort biedt u korte commentaren op publicaties die door de redactie van Minerva zijn geselecteerd. Interessante en voor huisartsen relevante studies die niet direct in een ruimer kader kunnen of moeten worden besproken, krijgen een plaats in deze rubriek. Iedere selectie wordt kort samengevat en van enkele regels commentaar voorzien door een referent. De redactie van Minerva wenst u veel leesgenot.

In 1995 verscheen een meta-analyse die het eventuele schadelijke effect van kortwerkende calciumantagonisten bij de behandeling van hypertensie suggereert, meer specifiek in het geval van diabetes 1. Dit was de aanleiding voor de Syst-Eur-onderzoekers, die in hun studie de bejaarden met systolische hypertensie in de eerste plaats met nitrendipine behandelden, om de subgroep van diabetici (n=492 of 10,5%) te herbekijken 2. Ze tonen aan dat deze geselecteerde patiëntengroep het voor alle eindpunten beter deed dan de gehele studiepopulatie en de verminderingen van de totale en de cardiovasculaire mortaliteit en de coronaire morbiditeit werden zelfs significant. Gedurende vijf jaar moeten zes diabetici met deze medicatie worden behandeld om één cardiovasculair eindpunt te vermijden, in tegenstelling tot 25 niet-diabetici. Deze resultaten bij diabetici zijn ook iets beter dan in de gelijkaardige Amerikaanse SHEP-studie, die een lage dosis thiazide als eerstelijnsbehandeling gebruikte 3. In deze studie was er een gelijkaardige reductie van het (relatieve) risico voor cardiovasculaire ziekten bij diabetici en niet-diabetici. Alhoewel deze resultaten ook aanwezig zijn in secundaire HOT-studie-analysen 4, moet toch worden vermeld dat de Syst-Eur-studie (zoals de HOT-studie) aanvankelijk niet geïnteresseerd was in diabetici. Het betreft hier een bijkomende analyse bij een studiepopulatie die niet was geselecteerd om deze onderzoeksvraag te beantwoorden. Het is daarom van groot belang dat deze (toevallige?) vaststellingen worden bevestigd door specifiek onderzoek. Thiaziden (en ß-blokkers) zijn zonder twijfel de eerstekeuzemedicamenten voor de huisarts in de behandeling van primaire hypertensie, ook bij diabetespatiënten 3. De ACE-inhibitoren zijn tweede keuze, gezien de bekende gerapporteerde bijkomende voordelen (vertraging van diabetische nefropathie)5. De dihydropyridine calciumantagonisten met verlengde werking komen volgens de huidige beschikbare evidentie niet in aanmerking. De beloftevolle resultaten van dit onderzoek vereisen eerst bevestiging.

P. De Cort

Belangenvermenging/financiering

De Syst-Eur-studie werd gefinancierd door het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (België). Medicatie werd ter beschikking gesteld door de firma’s Bayer en Merck Sharp & Dohme.

1. FURBERG CD, PSATY BM, MEYER JV. Nifedipine: Dose-related increase in mortality in patients with coronary heart disease. Circulation 1995;92:1326-31.
2. STAESSEN JA, FAGARD R, THIJS L, et al. Subgroup and per-protocol analysis of the randomized European Trial on Isolated Systolic Hypertension in the Elderly. Arch Intern Med 1998;158:1681-91.
3. CURB JD, PRESSEL SL, CUTLER JA, et al. Effect of diuretic-based antihypertensive treatment on cardiovascular disease risk in older diabetic patients with isolated systolic hypertension. JAMA 1996;276:1886-92.
4. HANSSON L, ZANCHETTI A, CARRUTHERS SG, et al. Effects of intensive blood-pressure lowering and low-dose aspirin in patients with hypertension: principal results of the Hypertension Optimal Treatment (HOT) randomised trial. Lancet 1998;351:1755-62.
5. LEWIS EJ, HUNSICKER LG, BAIN RP, ROHDE RD, for the Collaborative Study Group. The effect of angiotensin converting enzyme inhibition on diabetic nephropathy: the Collaborative Study Group. N Engl J Med 1993;329:1456-62.