Minerva Kort biedt u korte commentaren op publicaties die door de redactie van Minerva zijn geselecteerd. Interessante en voor huisartsen relevante studies die niet direct in een ruimer kader kunnen of moeten worden besproken, krijgen een plaats in deze rubriek. Iedere selectie wordt kort samengevat en van enkele regels commentaar voorzien door een referent. De redactie van Minerva wenst u veel leesgenot.

Voor deze meta-analyse over de gerandomiseerde medicamenteuze behandeling van hypertensie voldoen 23 (50.853 patiënten) van de 38 geïdentificeerde studies aan de inclusiecriteria en zijn vijf medicatiegroepen vertegenwoordigd. In vijf studies die thiaziden met ß-blokkers vergelijken, is er een significante lagere uitval door nevenwerkingen in de thiazidegroep. In de studies die het medicamenteuze effect vergelijken met een placebocontrolegroep, zijn lage dosissen thiaziden geassocieerd met een significante reductie van het risico op totale sterfte en coronaire hartziekten, in tegenstelling tot de studies uitgevoerd met hogere dosissen van thiaziden, ß-blokkers en calciumantagonisten. De absolute risicovermindering (kans op een zekere uitkomst in een groep (%).">ARR) bedroeg 5,7% (95% BI 4,2% tot 7,2%) en de number needed to treat geeft aan hoeveel personen moeten worden behandeld gedurende de bestudeerde termijn om één extra geval van een bepaalde ziekte te genezen of te voorkomen. NNT = 1 / ARR(%) * 100">NNT is 18 gedurende vijf jaar.

Zowel in de vergelijkende als in de placebogecontroleerde studies vertonen thiaziden een significant beter effect op de vermindering van de systolische bloeddruk.

De auteurs besluiten dat bij hypertensie een behandeling met lage dosissen thiaziden eerste keuze is, omdat hiermee een reductie van het risico op totale sterfte, coronaire hartziekten en beroerte is aangetoond.

Uit deze studie onthouden we twee besluiten:

1. Deze studie levert bewijzen voor de aanbevelingen in de laatste WHO/ISH richtlijnen voor de behandeling van hypertensie, namelijk dat lage dosissen van thiazidediuretica (tot maximum 25 mg hydrochloorthiazide per dag) eerste keuze zijn bij de behandeling van primaire hypertensie 1. Dit werd vooral besloten uit het bestuderen van de individuele studies, maar nu is hiervoor ook het bewijs geleverd vanuit een meta-analyse. De bekende nevenwerkingen zoals kaliumdepletie, ventriculaire ritmestoornissen, verstoring van de glucosetolerantietest, impotentie en jicht, zouden hoofdzakelijk dosisafhankelijk zijn en het gevolg van de relatief hogere dosissen die in de jaren 70 tot 80 algemeen werden aanbevolen.

Merk tevens op dat een NNT van slechts 18 te behandelen hypertensieven gedurende vijf jaar om een eindpunt te vermijden, perfect socio-economisch haalbaar is. Een thiazidebehandeling in deze dosis is niet alleen effectief, maar tevens spotgoedkoop en wordt goed verdragen (nog beter dan ß-blokkers). Deze behandeling is daarenboven geschikt voor eenmalige daginname (verbetering van de therapietrouw) zowel in mono- als combinatietherapie.

2. Tevens levert deze studie het bewijs dat thiaziden in lage dosis de eerste keuze kunnen zijn bij de behandeling van geïsoleerde systolische hypertensie.

Zowel de SHEP-trial 2 die werd uitgevoerd met lage dosissen thiaziden als eerste keuze, als de Syst-Eur trial 3 waarbij calciumantagonisten de eerstelijnsmedicatie is, vinden een gelijkaardige reductie van het cardiovasculair risico. Maar deze meta-analyse toont een supplementaire meerwaarde aan van de behandeling met lage dosissen thiaziden op de daling van de systolische bloeddruk. Op basis van de hogere graad van evidentie wat betreft verbetering van morbiditeit en mortaliteit en de lagere kostprijs, zijn thiazidediuretica voor de huisarts de eerste keus bij de behandeling van de bejaarde met geïsoleerde systolische hypertensie.

P. De Cort

Belangenvermenging/financiering

Geen belangenvermenging

1. WORLD HEALTH ORGANIZATION – INTERNATIONAL SOCIETY OF HYPERTENSION. Guidelines for the management of hypertension. J Hypertension 1999;17:151-83.
2. ANONYMOUS. Prevention of stroke by antihypertensive drug treatment in older persons with isolated systolic hypertension. Final results of SHEP. JAMA 1991;265:3255-67.
3. STAESSEN J, FAGARD R, THIJS L, et al, for the Systolic Hypertension in Europe Trial Investigators. Subgroup and per-protocol analysis of the randomized European Trial on Isolated Systolic Hypertension in the Elderly. Arch Intern Med 1998;158:1681-91.