Tijdschrift voor Evidence-Based Medicine
Preventie van herval van een depressie
Minerva 2004 Volume 3 Nummer 2 Pagina 22 - 23
Zorgberoepen
|
Samenvatting |
Achtergrond |
Klinische richtlijnen bevelen aan om gedurende vier tot zes maanden na een acute episode van een depressie de behandeling met antidepressiva voort te zetten. Het is echter niet duidelijk of met een langere behandelingsduur het risico van herval kan worden gereduceerd. De auteurs onderzoeken dit in een systematische review en meta-analyse. |
|
Methode |
Geraadpleegde bronnen |
De auteurs zochten onder andere in de databank van de 'Cochrane Collaboration depression, anxiety and neurosis group', Medline, Embase en PsycLIT. |
Geselecteerde studies |
Het inclusiecriterium voor de studies was: behandeling van een depressief syndroom dat positief reageerde op antidepressiva, met vervolgens randomisatie van de patiënten in een groep die continu of discontinu therapie kreeg gedurende minstens één maand. Na methodologische beoordeling voldeden 37 studies aan de inclusiecriteria, waarvan er 31 in de meta-analyse werden opgenomen. |
Bestudeerde populatie |
In totaal werden de gegevens van 4 410 patiënten in de meta-analyse verwerkt. |
|
Uitkomstmeting |
De odds ratio (OR) voor herval tussen de groepen die verder antidepressiva kregen en de placebo-groepen werd berekend volgens het fixed-effects model. |
|
Resultaten |
De gemiddelde kans op herval was 41% in de placebogroep versus 18% in de groep die verder antidepressiva kreeg. Dit betekent een vermindering van het risico van herval met 70% (95% BI 62 tot 78; p<0,00001). Dit risico was onafhankelijk van het onderliggend risico van herval, de duur van de behandeling vóór randomisatie of de duur van de behandeling na randomisatie. In vergelijking met de placebogroep stopten meer patiënten die verder antidepressiva namen, hun behandeling (uitval) (18% versus 15%, OR 1,30; 95% BI 1,07 tot 1,59). |
Conclusie van de auteurs |
De auteurs besluiten dat een langere behandeling met antidepressiva de kans op herval van depressie kan voorkomen. Er dienen nog verdere studies te gebeuren om de optimale duur vast te leggen, ook met patiënten die niet goed vertegenwoordigd zijn in de studies, vooral diegenen met een lager risico van herval. |
|
Financiering |
De sponsors van de studie worden niet genoemd, maar de auteurs vermelden dat deze geen aandeel hadden in de opzet, dataverzameling, data-analyse, interpretatie en publicatie van de studie. |
|
Belangenvermenging |
Geen aangegeven door de auteurs. Eén van de auteurs werd gesponsord door de Wellcome Trust. |
Bespreking |
Methodologie: beperkingen ingebouwd |
Dit is een systematische review van auteurs die ook verantwoordelijk zijn voor het hoofdstuk over depressie in Clinical Evidence (1). Merkwaardig en jammer is dat in de inclusiecriteria enkel het ‘depressief syndroom’ is opgenomen. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen mineure en majeure depressie. Een gemiste kans die misschien nog hersteld kan worden, aangezien de auteurs nog een meta-analyse plannen om het effect bij subgroepen te onderzoeken. Het effect van antidepressiva werd gemeten volgens het risico van herval (terugkeer van de symptomen na een periode van remissie) of op recidief van de depressie (nieuwe episode na een periode van herstel). |
Wat brengt deze studie bij? |
De auteurs vermelden zelf dat weinig interventies in de psychiatrie berusten op zoveel studies (n=33) en zoveel patiënten (n=4 410). De aanbeveling is dat vooral patiënten met een risico om te hervallen, |
na de behandeling met antidepressiva gedurende vier tot zes maanden, een jaar langer behandeld zouden worden. Hierbij een tweetal bedenkingen. Het soort studies dat deze aanbeveling ondersteunt moet zeker achttien maanden bestrijken: zes maanden behandeling van de acute fase én nog één jaar voortgezette therapie. Hierover zijn er nog dertien studies met 946 patiënten, dit is niet meer de grote groep (n=4 410). De belangrijkste beperking wordt door de auteurs zelf vermeld. De studies werden vooral verricht met patiënten uit de tweede lijn, die een hoger risico hebben om te hervallen. De auteurs geven zelf toe dat ze hun besluit niet durven doortrekken tot de vele patiënten in de eerste lijn, die juist ondervertegenwoordigd zijn in deze studies, vooral de patiënten die een mineure depressie hebben met een lager risico van herval. Het voorzichtige besluit uit deze belangrijke studie kan dus niet zomaar worden doorgetrokken naar de eerste lijn. |
Kaderen in wat we al wisten |
Uit een systematische review én een bijkomende RCT (1) blijkt dat cognitieve therapie de kans op her-val kan verminderen over de duur van één à twee jaar bij milde tot matige depressie. Dit zijn juist de patiënten die zich aanbieden in de eerste lijn. Het ligt dus voor de hand dat we de meerderheid van de patiënten met depressie in de eerste lijn zullen kunnen behandelen met cognitieve gedragstherapie (2). In de marge vermelden we nog dat er ook in deze uitgebreide studie geen verschil werd gevonden tussen TCA’s en SSRI’s, noch in werkzaamheid, noch in uitvalspercentage (4). |
Besluit |
Uit deze systematische review blijkt dat patiënten met een risico van herval voor depressie baat kunnen hebben bij een langere toediening van antidepressiva,eventueel gedurende één jaar.Dit besluit kan echter niet worden geëxtrapoleerd naar de eerste lijn, omdat het in de studie vooral ging om patiënten uit de tweede lijn. |
Literatuur
|
Auteurs
De Meyere M.
Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg, UGent
COI :
Woordenlijst
Codering
Commentaar
Commentaar