Tot nu toe is vooral onderzocht of het toedienen van probiotica beschermt tegen het optreden van infecties, diarree of allergisch eczeem (1-6).

In 2014 verscheen een dubbelblinde RCT over de effectiviteit van Lactobacillus Reuteri voor de preventie van voedingsproblemen (regurgiteren, kolieken en constipatie) bij gezonde zuigelingen (7). In negen Italiaanse centra werden 554 gezonde voldragen neonati tijdens hun eerste levensweek gerandomiseerd om gedurende drie maanden ofwel placebo ofwel een gestandaardiseerde dosis Lactobacillus Reuteri DSM17938 te krijgen. De ouders noteerden prospectief in een dagboek hoe vaak en hoe lang de baby ontroostbaar huilde, hoe vaak er ontlasting was en van welke consistentie, hoe vaak regurgitaties optraden, hoeveel voedingswissels er plaats hadden, hoe vaak een arts werd geconsulteerd, hoe vaak gehospitaliseerd werd, hoe vaak en welke medicatie voorgeschreven werd en hoeveel werkdagen verloren gingen door ziekte van de baby. Op de leeftijd van 3 maanden werd er in de interventie- versus de controlegroep statistisch significant minder lang gehuild (38 versus 71 minuten/dag; p<0,01), minder vaak geregurgiteerd (2,9 versus 4,6 keer/dag, p<0,01) en vaker ontlast (4,2 versus 3,6 keer/dag, p<0,01).

Methodologisch is de studie goed opgezet. Het aantal geïncludeerde zuigelingen komt overeen met de populatie die nodig was om een verschil van 15% in preventie van functionele gastro-intestinale klachten aan te tonen. Blindering en randomisering worden goed beschreven. Tussen beide groepen is er geen verschil in aantal zuigelingen met borstvoeding en flesvoeding. Ook de studie-uitval (16% en om diverse redenen) is vergelijkbaar tussen beide groepen. Het is moeilijk om de klinische relevantie van de resultaten te bepalen. Zo is het niet mogelijk om een NNT te berekenen omdat de auteurs niet aangeven hoeveel kinderen in beide groepen last hadden van constipatie of kolieken (gedefinieerd als minstens 3 uur ontroostbaar huilen per dag, gedurende minstens 3 dagen per week). De studie vond plaats in 9 centra en duurde 2 jaar. Men kan dus verwachten dat er meer dan de 589 geïncludeerde zuigelingen in deze periode geboren zijn (35 ouders weigerden deelname). We weten trouwens niets over het totale aantal geboortes in de 9 deelnemende centra. Er bestaat dus een risico van rekruteringsbias. De sponsor stelde Lactobacillus Reuteri en placebo ter beschikking van de onderzoekers, maar speelde geen rol in de studieopzet, de uitvoering en de rapportering van het onderzoek.

Deze studie toont als eerste een mogelijk preventief effect aan van een welbepaald probioticum op het optreden van voedingsproblemen bij gezonde zuigelingen. Dat effect mag niet veralgemeend worden naar andere probiotica. Onderzoek naar de rol van het microbioom en van de interactie tussen dit microbioom en immuuncellen in de darmwand krijgt meer en meer aandacht, ook in het kader van functionele gastro-intestinale klachten (8). Indien de resultaten van deze RCT ook elders bevestigd worden, kan suppletie met Lactobacillus Reuteri DSM17938 in de toekomst misschien overwogen worden als preventie van deze goedaardige maar vervelende voedingsproblemen.

Besluit

De resultaten van deze dubbelblinde, placebogecontroleerde RCT met Lactobacillus Reuteri suggereren een positief effect op de preventie van functionele gastro-intestinale klachten bij gezonde zuigelingen. Omwille van de methodologische tekortkomingen en de resultaten waarvan de klinische relevantie niet duidelijk is, kan men op basis van deze studie het routinematige gebruik van Lactobacillus Reuteri niet aanbevelen.

Referenties

1. Van Winckel M. Probiotica ter preventie van infecties bij kinderen. Minerva 2005;4(10):166-7.
2. Weizman Z, Asli G, Alsheikh A. Effect of a probiotic infant formula on infections in child care centers: comparison of two probiotic agents. Pediatrics 2005;115:5-9.
3. Van Winckel M. Probiotica ter preventie van acute diarree? Minerva 2007;6(4):57-9.
4. Sazawal S, Hiremath G, Dhingra U, et al. Efficacy of probiotics in prevention of acute diarrhoea: a meta-analysis of masked, randomised, placebo-controlled trials. Lancet Infect Dis 2006;6:374-82.
5. Van Winckel M. Hebben probiotica een plaats in de preventie van atopie? Minerva 2002;31(1):48-9.
6. KalloiomakiM, Salminen S, Arvillommi H, et al. Probiotics in primary prevention of atopic disease: a randomised placebo-controlled trial. Lancet 2001;357:1076-9.
7. Indrio F, Di Mauro A, Riezzo G, et al. Prophylactic use of a probiotic in the prevention of colic, regurgitation and functional constipation: a randomized clinical trial. JAMA Pediatr 2014;168:288-33.
8. de Weerth C, Fuentes S, Puylaert P, De Vos W. Intestinal microbiota of infants with colic: development and specific signatures. Pediatrics 2013;131:e550-e8.