Minerva besprak reeds de optimale duur van een antibioticakuur voor de behandeling van acute otitis media (1,2). Ook de meest effectieve behandelingsduur met orale antibiotica van pneumonie bij kinderen staat ter discussie. Enkele vergelijkende studies suggereren dat een antibioticakuur van 3 dagen even doeltreffend is als een kuur van 5 of 7 dagen (3-6). Deze studies gebruikten echter de World Health Organization (WHO)-definitie van pneumonie die geen rekening houdt met lichaamstemperatuur, totale leukocytose en afwijkingen op RX thorax (7). Het is dus bijvoorbeeld mogelijk dat men aan de hand van deze definitie ook een (virale) bronchiolitis als pneumonie classificeert.

 

Greenberg et al. onderzochten in een RCT het verschil in effect op enkele klinische en biochemische uitkomstmaten van amoxicilline 80 mg/kg/dag in 3 dagdosissen gedurende 3, 5 of 10 dagen bij 140 kinderen van 6 maand tot 5 jaar met een community-acquired pneumonie (CAP) behandelbaar buiten het ziekenhuis (8). Om de kans op de aanwezigheid van een bacteriële verwekker te vergroten, gebruikten de auteurs als inclusiecriteria: de aanwezigheid van een lobaire pneumonie op RX thorax, een lichaamstemperatuur van ≥38,5°C en een totale leukocytose ≥15 000/mm3. Als primaire uitkomstmaat kozen ze therapiefalen: noodzaak tot vervanging van de huidige behandeling, noodzaak tot ziekenhuisopname, herval binnen de 30 dagen. Secundaire uitkomstmaten waren: duur van de koorts en andere symptomen (hoesten, moeite met ademen, rusteloosheid, verlies van eetlust, slaapstoornissen (door de ouders opgevolgd)) en verandering in leukocytose en CRP na 4 tot 5 en 10 tot 14 dagen. Omwille van 40% therapiefalen werd de 3 dagen-arm vroegtijdig stopgezet. Na een follow-up van 30 dagen zag men geen enkel geval van therapiefalen noch in de 5-dagen, noch in de 10-dagen antibioticagroep. Men stelde evenmin een verschil vast in duur van de koorts en andere symptomen, noch in leukocytose en CRP tussen beide groepen.

Een beperking van deze goed opgezette, Israëlische, monocenter studie is ongetwijfeld het lage aantal geïncludeerde patiënten. Gezien de afwezigheid van therapiefalen in beide groepen is het echter weinig denkbaar dat een studie met meer patiënten wel een verschil in therapiefalen tussen de 5- en 10-dagen groep had kunnen aantonen. De hoge studie-uitval en het meten van de therapietrouw via bevraging van de ouders en het tellen van de lege flesjes op het einde van de studie kunnen de resultaten wel vertekend hebben.

 

Besluit

Op basis van deze RCT kunnen we besluiten dat er geen significant verschil is in klinische en biochemische uitkomstmaten tussen een ambulante antibioticakuur met amoxicilline van 5 dagen en een kuur van 10 dagen voor kinderen met een bacteriële pneumonie opgelopen buiten het ziekenhuis.

 

 

Referenties

1. Chevalier P. Antibiotica voor acute otitis media: korter of langer dan zeven dagen? Minerva online 28/03/2011.

2. Kozyrskyj AL, Klassen TP, Moffatt M, Harvey K. Short-course antibiotics for acute otitis media. Cochrane Database Syst Rev 2010, Issue 9.

3. Agarwal G, Awasthi S, Kabra SK, et al. Three day versus five day treatment with amoxicillin for non-severe pneumonia in young children: a multicentre randomised controlled trial. BMJ 2004;328:791.

4. Atkinson M, Lakhanpaul M, Smyth A, et al. Comparison of oral amoxicillin and intravenous benzyl penicillin for community acquired pneumonia in children (PIVOT trial): a multicentre pragmatic randomised controlled equivalence trial. Thorax 2007;62:1102-6.

5. Haider BA, Saeed MA, Bhutta ZA. Short-course versus long-course antibiotic therapy for non-severe community-acquired pneumonia in children aged 2 months to 59 months. Cochrane Database Syst Rev 2008, Issue 2.

6. Hazir T, Qazi SA, Bin Nisar Y, et al. Comparison of standard versus double dose of amoxicillin in the treatment of non-severe pneumonia in children aged 2-59 months: a multi-centre, double blind, randomised controlled trial in Pakistan. Arch Dis Child 2007;92:291-7.

7. Pocket book of hospital care for children : guidelines for the management of common illnesses with limited resources. Geneva: WHO; 2005.

8. Greenberg D, Givon-Lavi N, Sadaka Y, et al. Short-course antibiotic treatment for community-acquired alveolar pneumonia in ambulatory children: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Pediatric infect Dis J 2014;33:136-42.