Tekst onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandstalige redactie

Eerder bespraken we in Minerva een studie die aantoonde dat het ontstaan van type 2-diabetes bij personen met een gestoorde glucosetolerantietest kan uitgesteld worden door aanpassing van dieet en toename van beweging. Een gunstig lange termijn effect op harde eindpunten kon in deze studie echter niet aangetoond worden (1,2). Na een gemiddelde opvolging van 13,3 jaar kon er wel een positief cardiovasculair effect van bariatrische heelkunde aangetoond worden bij mensen met type 2-diabetes (3). Deze studie was echter niet gerandomiseerd, en de resultaten die via heelkunde werden bereikt kunnen natuurlijk niet worden gegeneraliseerd naar andere methoden van gewichtsreductie.

Recent zijn de resultaten gepubliceerd van een multicenter RCT (4) die het lange termijn effect van gewichtsreductie op cardiovasculaire uitkomsten bij mensen met type 2-diabetes onderzocht. Deze studie, die plaatsvond in 16 centra in de Verenigde Staten, includeerde 5 145 zwaarlijvige of obese type 2-diabetespatiënten met een gemiddelde leeftijd tussen 45 en 75 jaar. Om de resultaten nadien beter te kunnen generaliseren werden zowel patiënten met als zonder voorgeschiedenis van cardiovasculaire ziekte geïncludeerd.  De interventiegroep (n = 2570) kreeg een intensief leefstijlprogramma dat bestond uit: bekomen en behouden van een gewichtsreductie van minstens 7% op basis van een verminderde calorie-inname (1200 tot 1800 kcal/dag met <30% vet en >15% eiwit, gebruik van maaltijd vervangende producten) en een toename in lichaamsbeweging (matige intensiteit gedurende minstens 175 minuten per week). Er werd vergeleken met een controlegroep die diabeteseducatie (drie groepssessies per jaar die focussen op dieet, oefeningen en sociale ondersteuning) aangeboden kreeg (n = 2575). De studie verliep niet geblindeerd, maar de effectbeoordelaars waren wel blind voor de randomisatie.  

Na een mediane follow-up van 9,6 jaar was de incidentie van het samengestelde primaire eindpunt (cardiovasculaire sterfte, niet-fataal myocardinfarct, niet-fataal CVA, hospitalisatie als gevolg van angina pectoris) 1,83 per 100 persoonsjaren in de interventiegroep versus 1,92 per 100 persoonsjaren in de controlegroep. Het verschil was niet significant (HR 0,95 (95% BI van 0,83 tot 1,09; p=0,51)). Nochtans waren gewicht, buikomtrek, fitheid, HbA1c en systolische bloeddruk gedurende de ganse studieduur significant beter onder controle in de interventiegroep. De verbeteringen waren het grootst tijdens het eerste studiejaar. De auteurs geven zelf enkele mogelijke verklaringen voor het feit dat er geen verschil in cardiovasculaire gebeurtenissen tussen beide groepen gevonden werd: misschien had de studie te weinig power om een verschil aan te tonen; misschien is blijvend gewichtsverlies noodzakelijk om een daling in cardiovasculair risico te bekomen; misschien had de educatie en het meer gebruik van antihypertensiva en statines in de controlegroep versus de interventiegroep ook een positief effect op het cardiovasculaire risico in de controlegroep; ook kan het zijn dat een verbeterd cardiovasculair risicobeleid in beide groepen het moeilijker maakte om een verschil aan te tonen; tenslotte is het ook mogelijk dat een interventie die alleen focust op verminderde calorie-inname en meer lichaamsbeweging niet sterk genoeg is om het verschil te maken. Het effect van andere diëten bij type 2-diabetespatiënten is nog niet onderzocht.

Besluit

Deze Amerikaanse multicenter RCT bij zwaarlijvige of obese type 2-diabetici kon geen lange termijn effect van een intensieve leefstijlaanpassing op het vlak van cardiovasculaire gebeurtenissen aantonen.

Referenties

1. De Cort P. Het langetermijneffect van leefstijlaanpassingen bij personen met gestoorde glucosetolerantie. Minerva 2010;9(3):30-1.
2. Li G, Zhang P, Wang J, et al. The long-term effect of lifestyle interventions to prevent diabetes in the China Da Qing Diabetes Prevention Study: a 20 year follow-up study. Lancet 2008;371:1783-9.
3. Romeo S, Maglio C, Burza MA, et al. Cardiovascular  events after bariatric surgery in obese subjects with type 2 diabetes. Diabetes Care 2012;35:2613-7.
4. The Look AHEAD Research Group; Wing RR, Bolin P, Brancati FL. Cardiovascular effects of intensive lifestyle intervention in type 2 diabetes. N Engl J Med 2013;369:145-54.