Minerva publiceerde reeds heel wat duidingen over het effect van influenzavaccinatie in bepaalde doelgroepen (1-10). Over het effect van influenzavaccinatie bij patiënten met coronair lijden werd tot op heden echter nog geen bespreking gewijd.

Recent werd in het subtropische Thailand bij 439 patiënten, die in het ziekenhuis waren opgenomen omwille van een acuut coronair syndroom, een niet-geblindeerde gecontroleerde RCT met influenzavaccinatie uitgevoerd (11). Na één jaar follow-up zag men in de gevaccineerde groep een significante daling van een samengesteld eindpunt met ernstige cardiovasculaire gebeurtenissen (HR 0.70 (95% BI 0.57-0.86)). In de subgroep van patiënten met een acuut coronair syndroom zonder ST-segment elevation was het effect het grootst (HR 0.64 (95% BI 0.49-0.83)).

De controlegroep kreeg geen interventie (ook geen placebo). Cardiologen die de cardiovasculaire uitkomsten moesten beoordelen waren wel blind voor de vaccinatiestatus van de patiënten. Opvallend in deze studie is dat de inclusie van deelnemers en de vaccinatie heel het jaar door werd uitgevoerd. Er gebeurde bovendien geen registratie van influenzasymptomen en geen bevestiging van influenza bij de patiënten. Evenmin werd de epidemiologische influenzacurve weergegeven zodat de link tussen effect en influenza niet te beoordelen valt. In een subtropisch klimaat valt te verwachten dat meerdere kleine influenza epidemieën zich voordoen het ganse jaar door. Een recente epidemiologische studie kon wel een direct verband leggen tussen influenzaperiodes en een toename van de incidentie van myocardinfarct (12).  Opvallend in de Kaplan Meier curve is ook dat het effect al kort na vaccinatie zichtbaar is en voortduurt tot het einde van de opvolging (1 jaar na vaccinatie). Bij de aanvang van de studie waren er enkele significante verschillen tussen interventie- en controlegroep: meer ACE-inhibitoren en sartanen en meer revascularisatieprocedures in de vaccinatiegroep. Hiervoor werd echter gecorrigeerd zonder verlies van effect. Het blijft wel onduidelijk of er geen verschil in cardiovasculaire opvolgmedicatie is opgetreden tijdens de follow-up periode.

Ondanks al deze tekortkomingen is deze studie een bevestiging van eerdere resultaten. In de FLUVACS-studie (13), een gelijkaardig open-label onderzoek met dezelfde uitkomstmaat, uitgevoerd in Argentinië, werd een gelijkaardig significant effect aangetoond (HR 0.59 (95% BI 0.4-0.86)). Deze FLUVACS-studie werd samen met de FLUVAD-studie (een placebo gecontroleerde studie bij stabiel coronair lijden) (14) besproken in een Cochrane review (15).  Omwille van de matige methodologische kwaliteit van beide studies wensten de reviewers zich niet uit te spreken over een gunstig effect van influenzavaccinatie bij hartpatiënten. Nochtans kon er een gunstig (gepoold) effect op cardiovasculaire sterfte aangetoond worden HR 0.39 (0.20-0.77), zonder effect op myocardinfarct en zonder effect op cardiovasculaire primaire preventie.

Besluit

Deze open-label RCT van matige methodologische kwaliteit bevestigt eerder gepubliceerde resultaten dat influenzavaccinatie bij patiënten met coronair lijden effectief is in de secundaire preventie van ernstige cardiovasculaire gebeurtenissen.

Referenties

1. Michiels B. Influenzavaccinatie bij zwangere vrouwen. Minerva 2009;8(7):96-7.
2. Michiels B. Influenzavaccinatie bij kinderen. Minerva 2009;8(2):22-2.
3. Michiels B. Heeft influenzavaccinatie van rusthuispersoneel een effect op de bewoners? Minerva 2007;6(6):97-8.
4. Michiels B. Effectiviteit van griepvaccinatie bij kinderen. Minerva 2005;4(8):131-3.
5. Michiels B. Effect van hervaccinatie tegen influenza bij thuiswonende bejaarden. Minerva 2005;4(7):104-5.
6. Lemiengre M, van Driel M. Vaccineren tegen influenza en pneumokokken bij 65-plussers? Minerva 2001;30(8):383-4.
7. Michiels B. Kosten en baten van influenzavaccinatie bij gezonde werkende volwassenen. Minerva 2001;30(8):380-1.
8. Govaerts F. Intranasaal influenzavaccin. Minerva 2000;29(8):370-2.
9. Michiels B. Een jaarlijks griepvaccin voor dokters? Minerva 1999;28(8):332-4.
10. Lemiengre M. Influenzavaccinatie bij astmapatiënten. Minerva 1998;27(2):279-80.
11. Phrommintikul A, Kuanprasert S, Wongcharoen W, et al. Influenza vaccination reduces cardiovascular events in patients with acute coronary syndrome. Eur Heart J 2011;32:1730-5.
12. Warren-Gash C, Bhaskaran K, Hayward A, et al. Circulating influenza virus, climatic factors, and acute myocardial infarction: a time series study in England and Wales and Hong Kong. J Infect Dis 2011;203:1710-8.
13. Gurfinkel EP, Leon de la Fuente R, Mendiz O, Mautner B. Flu vaccination in acute coronary syndromes and planned percutaneous coronary interventions (FLUVACS) Study. Eur Heart J 2004;25:25-31.
14. Ciszewski A , Bilinska ZT, Brydak LB, Kepka C, Kruk M, Romanowska M, et al. Influenza vaccination in secondary prevention from coronary ischaemic events in coronary artery disease: FLUCAD study. Eur Heart J 2008;29:1350-8.
15. Keller T, Weeda VB, van Dongen CJ, Levi M. Influenza vaccines for preventing coronary heart disease. Cochrane Database Syst Rev 2008, Issue 3.